“Je kan van iets ergs iets positiefs maken”

DRACHTEN - Jaarlijks krijgen meer dan 120.000 mensen te horen dat ze kanker hebben. Op dit moment overleeft gemiddeld 67% van de kankerpatiënten de eerste vijf jaar na de diagnose. Er is veel aandacht voor mensen die kanker hebben en een behandeling aangaan, maar hoe gaat het daarna, als de behandelingen aanslaan en ze genezen? Hoe pakken ze het leven weer op? We vroegen het aan Joke Nijk, zij kreeg twee keer borstkanker en is inmiddels al bijna twee jaar klaar met de behandelingen: “Blijf vragen hoe het echt gaat met iemand!”

Twaalf jaar geleden kreeg Joke voor het eerst te horen dat ze borstkanker heeft. Ze wordt behandeld en het lijkt allemaal goed te gaan. Tijdens de allerlaatste nacontrole, nu twee jaar geleden, zien de artsen echter dat de kanker terug is gekomen, in dezelfde borst: “Dan staat je wereld wel weer even op z’n kop natuurlijk,” vertelt ze. “Het vertrouwen in je lichaam is even kwijt en je denkt; hier gaan we weer.” Omdat Joke al eerder is bestraald kan ze niet nog een keer bestraald worden. Een borstamputatie volgt: “Alles wat fout kon gaan, ging fout. Ik kreeg een infectie en balanceerde opeens op het randje van de dood. Binnen 24 uur ging ik van een herstellend naar stervend. In mijn werk in de zorg heb ik het stervensproces vaak meegemaakt, maar dat het zo snel kon gaan. Dat had ik nooit verwacht.”

Gelukkig herstelt Joke van de infectie en gaat de verdere behandeling tegen de kanker goed. Alleen dan start het pas, weet ze: “Na kanker moet je niet alleen lichamelijk herstellen, maar ook geestelijk. Vaak gaat het lichamelijke herstel zelfs sneller, maar voor je geestelijke herstel is minder begrip. Veel mensen denken; het is nu achter de rug, ga verder. Maar zo makkelijk is het niet.” Joke heeft flink wat te verwerken, maar gelukkig helpt haar begripvolle man: “Ik kon met hem goed praten over wat er was gebeurd. Ik heb mijzelf ook de ruimte gegeven om alles los te laten. Ik ben best wel eens boos of verdrietig geweest, maar dat hoort erbij.” Erover praten, die tip drukt ze andere kankerpatiënten op het hart: “Alleen lukt het niet. Zoek iemand met wie je kan praten.” Daar ligt ook een opdracht voor de omgeving: “Vraag hoe het met iemand gaat, hoe het écht gaat, ook als de behandeling klaar is. Hou diegene in the picture.”

Iets positiefs

Veel mensen denken dat mensen die kanker hebben gehad niet willen praten over hoe het was om ziek te zijn of hoe het nu gaat: “Soms hebben mensen teveel begrip. Ik heb weleens gedacht dat ik mij eigenlijk zieliger moest gedragen dan ik me voelde. Wat mij is overkomen is natuurlijk heel erg, maar het heeft niet alleen leed gebracht. Ik sta nu anders in het leven. Ik weet nu dat als je iets wilt, je het nu moet doen, want je weet niet wat er morgen gebeurt.” Daarnaast vertelt Joke dat ze zich rustiger en zelfverzekerder voelt: “Ik durf veel meer. Ik vind dat citaat van Pipi Langkous nu heel goed bij mij passen: ik heb het nog nooit gedaan, maar ik denk dat ik het wel kan.”

Zelfs het feit dat ze bijna was overleden, heeft Joke wat opgeleverd: “Ik weet nu dat er meer is na de dood en ben er niet meer bang voor. Ik ben me meer gaan richten op het mediumschap. Af en toe krijg ik boodschappen binnen waarvan ik denk; ik kan dit op geen enkele andere manier weten dan dat dit aan mij wordt doorgegeven. 

Door de borstamputatie heeft Joke een groot litteken op haar borst: “Ik wilde geen borstreconstructie, maar vond het litteken niet fijn om naar te kijken. Toen kwam ik in contact met de organisatie Tittoo.org, een organisatie die vrouwen met een borstamputatie helpt met het zetten van een prachtige tattoo op de borst.” Trots laat ze de tattoo zien: “De organisatie heeft me in contact gebracht met Monica’s Tattoos in Amsterdam. Dit is haar werk.” Door de tattoo maakt ze van iets negatiefs, de amputatie, iets moois: “Dat is het allerbelangrijkste, dat je van iets heel ergs altijd iets moois of positiefs kan maken. Ga op zoek naar dat wat je weer energie geeft, waar je vrolijk van wordt!”