“Het is geweldig om te zien hoe cliënten op de dieren reageren”

FRIESLAND - Heel veel mensen in Nederland hebben een huisdier of hebben in het verleden een huisdier gehad. Of het nu gaat om een hond, kat of een konijn: de band met een dier is vaak heel bijzonder. Hoe mooi is het dan, om nog steeds contact te hebben met een dier, wanneer je bijvoorbeeld in een verzorgingstehuis zit? Stichting ZorgDier Nederland zorgt daarvoor. Zij ontwikkelen programma’s waarin vrijwilligers en professionals worden opgeleid om zoveel mogelijk kwetsbare medemensen te ondersteunen met behulp van huisdier ondersteunde activiteit. Zorggroep Liante is een samenwerkingstraject aangegaan met ZorgDier. Coördinator Anja Betten van Zorggroep Liante vertelt hoe bijzonder dat is. 

“Wij hebben op al onze zeven locaties nu één vrijwilliger met zorgdier rondlopen”, vertelt Anja enthousiast. “We zijn net begonnen, maar we zien al direct de effecten van de ZorgDier-teams. Zo heb ik tijdens de trainingen even meegekeken hoe een vrouw met dementie reageerde op de aanwezigheid van een hond. De vrouw zat helemaal in haarzelf gekeerd, echt afgesloten van haar omgeving. Toen de vrijwilliger met het zorgdier binnenkwam reageerde ze ook absoluut niet. Maar toen kwam ze met de hond in de buurt en zag je ineens een andere houding. Je zag echt een spanning van haar afvallen. De handen gingen helemaal naar beneden en ze kwam echt uit haar coconnetje. Daarna verscheen er een grote glimlach op haar gezicht en pakte ze de vacht beet met twee handen, helemaal open voor contact. Wij hadden als collega’s echt zoiets van: dit maken we zelden mee, dat deze vrouw zich zo openstelt. Dat was echt het besef van: dit is de goede weg. Een dier als middel wat niets anders kan bieden. De genegenheid, geborgenheid en aandacht. Dat is enorm veel waard”, legt Anja uit. 

Balans en vertrouwen

De kracht zit hem volgens Anja in het vertrouwen tussen de baas en het dier. “Niet alle dieren en hun baasjes komen bijvoorbeeld door de selectieprocedure heen. Een dier en zijn begeleider moeten elkaar goed aanvoelen en begrijpen. Zij moeten volledig in balans zijn en elkaar vertrouwen. Het dier moet het leuk vinden om spontaan in verschillende situaties op mensen te kunnen reageren. Dit geldt zowel voorhonden als katten. De vrijwillige begeleiders zijn opgeleid om te voorkomen dat hun dier onnodig in stresssituaties verzeild raakt. Bij hun inzet wordt dan ook steeds in overleg met de zorgmedewerkers bepaald bij welke bewoners zij worden ingezet.” De ZorgDier vrijwilligers zijn opgeleid door de Stichting ZorgDier Nederland. De opleidingen worden gegeven door professionals uit de zorg, welzijn, honden en kattengedragskunde. Zo zijn de vrijwilligers optimaal voorbereid op alle (zorg)vragen. 

Er is veel behoefte

Volgens Anja is er veel behoefte aan contact met dieren. Op de website van ZorgDier staat ook dat 60% van de mensen in ons land het normaal vindt om met huisdieren samen te leven. Niet zo gek dus, dat het contact met dieren zo waardevol is. Op alle locaties (Weststellingwerf, Ooststellingwerf en Smallingerland) doen de vrijwilligers uitvraag. “We vragen onze cliënten waar ze behoefte aan hebben. Soms komen de cliënten zelf met de vraag om met een dier in contact te komen, maar wanneer zij dat niet meer kunnen, schatten wij zelf in of het iets toevoegt om er een vrijwilliger met zijn huisdier bij te halen. Op al onze locaties wonen bijvoorbeeld heel veel mensen die van de boerderij komen. Deze mensen hadden zelf natuurlijk ook veel dieren. We zijn nu ook gestart om in de huiskamer een bezoekje af te leggen met een zorgdier om te kijken wat het zorgdier voor effect heeft. Dat is heel leuk om mee te maken.”

“Een dier en zijn begeleider moeten elkaar goed
aanvoelen en begrijpen.”

Positieve effecten op gezondheid

De zorgdieren zorgen niet alleen voor contact, maar hebben ook zichtbare positieve effecten op de gezondheid. Volgens ZorgDier Nederland verhoogt contact met een zorgdier de levenskwaliteit van mensen met een psychische of lichamelijke ziekte of beperking. Wanneer kwetsbare mensen aandacht en liefde van dieren krijgen, gaan zij zichtbaar vooruit. Daarnaast kan contact met een dier aanzet geven om opnieuw contact met andere mensen te leggen en uitnodigen om in beweging te komen. 

Verbinding tussen locaties

Anja is razend enthousiast over het zorgdierproject, maar ook het feit dat hiermee de verschillende locaties met elkaar verbonden zijn. “Het grappige is, deze vrijwilligers zijn het traject ingegaan en getraind. Zij delen dezelfde passie en hebben onderling ook leuk contact. Zo werken ze locatie gericht, maar hebben ze ook een app-groep waarin ze ervaringen delen. Zo zijn deze vrijwilligers eigenlijk locatieoverstijgend. Dat zorgt ook weer voor een stuk verbinding met elkaar. In dit geval zijn het allemaal honden, maar ook katten worden met hun baasjes geworven om als zorgdier te kunnen worden ingezet.”

Vooralsnog maakt Zorggroep Liante gebruik van één zorgdier en vrijwilliger per locatie. “Mochten wij zien dat het nodig is om meer zorgdieren in te zetten, dan gaan we natuurlijk met ZorgDier Nederland in gesprek.”