Ongezond hard geluid rondom vliegbasis Leeuwarden door F-35 neemt toe

LEEUWARDEN - De ongezond harde geluidspieken rondom vliegbasis Leeuwarden, veroorzaakt door oefenvluchten van de F-35 straaljager, nemen toe. Dit blijkt uit cijfers die journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) in handen heeft. Van 2020 tot en met 2023 werd er 3.182 keer een geluidspiek gemeten van 110 tot 115 decibel en 579 keer meer dan 115 decibel, waarbij er kans is op blijvende gehoorschade. 

Er ligt een permanent geluidsnetwerk om de vliegbasis heen met 16 meetpunten vlak naast de basis en in de omliggende dorpen. Het aantal pieken van tussen de 110 decibel en 115 decibel verdubbelde van 2020 tot 2021. Van 2021 tot 2022 nam het nog eens met 88 procent toe. In 2023 daalde het aantal pieken tot 532, maar dat kwam omdat de vliegbasis 7 maanden was gesloten. Ook in het eerste kwartaal van 2024 is er gemiddeld meerdere keren per dag 110dB of hoger gemeten, in totaal 175 keer.

Bewoners klagen al jaren over geluidsoverlast van vliegbasis Leeuwarden, maar krijgen weinig gehoor bij Defensie. Vorig jaar vroeg de auditcommissie geluidsmeetnetwerk Leeuwarden, ondersteund door omwonenden, een huisarts en een audioloog, in een brief aan staatssecretaris Van der Maat om een begrenzing van het geluid. Ze noemden daarbij een streefgetal van 110dB, omdat dat als een ongezonde waarde gezien wordt door onder meer het RIVM. Maar de absolute grenswaarde zou 115dB moeten zijn, is te lezen in de brief, “omdat daarboven kans is op permanente gehoorschade.”

Geen maximale geluidswaarde
Defensie heeft nu in een reactie laten weten dat er geen maximale geluidswaarde komt. “Vanwege de veiligheid op de grond en in de lucht is normering van het maximale vliegtuiggeluid niet mogelijk. Vliegers moeten op ieder moment de ruimte hebben om het benodigde vermogen te selecteren om deze veiligheid te waarborgen,” laat een woordvoerder weten. Wel werken ze aan optimalisatie van starts en landingen om de geluidsbelasting van de F35 voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken.

Omwonenden maken zich grote zorgen, omdat Defensie in december aankondigde meer te willen vliegen met de F-35 boven Nederland. Ook Leeuwarden wordt daarbij genoemd als locatie voor de extra vluchten, waar de geluidsoverlast en de geluidspieken dan zullen toenemen. Het kabinet moet hier in het najaar over beslissen.

De F-35 vliegt sinds eind 2019 vanaf vliegbasis Leeuwarden en produceert beduidend meer geluid dan voorganger F-16. Een startende F-35 maakt evenveel geluid als vijf F-16’s bij elkaar en een landende F-35 maakt evenveel geluid als 20 F-16’s bij elkaar.

Pointer, donderdag 18 april om 20.25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.