v.v. ONT trots om voorbeeld te zijn op gebied van duurzaamheid: “Goed kan altijd beter”

OPEINDE - Door de hoge gasprijzen zitten veel sportverenigingen met de handen in het haar. Ze kunnen amper nog de gas- en elektra-rekeningen betalen. Om grote problemen te voorkomen willen veel sportverenigingen daarom verduurzamen, maar dat is een ingewikkelde klus. Sportverenigingen verduurzamen, dat is namelijk écht een andere tak van sport. v.v. ONT weet dat als geen ander. Zij zijn al sinds 2016 bezig met het onderwerp duurzaamheid en zijn bijna geheel zelfvoorzienend. Nu dienen ze als voorbeeld voor veel andere sportverenigingen. Jeen Visser, voorzitter van v.v. ONT, helpt ze graag: “Ik vind dat we zoveel mogelijk kennis met elkaar moeten delen.”

Jeen Visser is al achttien jaar voorzitter bij v.v. ONT. In ‘99 werd hij lid van het bestuur, waarna hij in 2004 tot voorzitter wordt benoemd. Zelf heeft hij een achtergrond als ondernemer en weet hij veel over de energietransitie. Hij was dan ook degene die al in 2016 begon over het verduurzamen van het complex van ONT: “In 2014 werd bekend dat ecotaks afgeschaft zou worden. Dit was een regeling van de overheid waarbij alle clubs die bij NOC-NSF aangesloten zijn, en dat zijn ze bijna allemaal, een deel van de betaalde energiebelasting terug kregen. Dit kon wel oplopen tot 50%. Voor onze club betekende dat op jaarbasis 2500 euro, die we vanaf 2016 niet meer terug konden krijgen. Ik vond dat we daar wat mee moesten doen.”

Toen waren de energiekosten, op personeelskosten na, de grootste kostenpost voor de voetbalclub uit Opeinde. Het lukt Visser om de noodzaak te verduurzamen over te brengen naar de rest van het bestuur en de leden. “We zijn begonnen met simpele oplossingen,” legt Visser uit. Dat legt hij ook altijd uit als verenigingen op de deur van ONT kloppen voor tips om te verduurzamen. “Je bespaart het meest op energie of gas dat je niet verbruikt. We zijn dus begonnen met een bewustwordingsproces. Welke kleine dingen kunnen we doen om ons verbruik te verminderen?” Voor een paar tientjes kocht de vereniging een aantal tijdschakelklokken, zodat bijvoorbeeld de koelkast in de bestuurskamer niet de hele tijd aanstond, maar alleen koelde als het nodig was. Ook werden leden gemotiveerd om de lampen uit te zetten, zeker de lampen van het veld. Na een jaar bleek de campagne een succes. v.v. ONT had, samen met haar leden, haar verbruik al met 15% naar beneden geschroefd. 

Zonnepanelen

Toen kon het echte werk beginnen. Visser: “Ik heb altijd gezegd; we moeten eerst kijken wat we zelf kunnen doen. Op basis van dát verbruik gaan we de verdere maatregelen bepalen.” Na dat ene jaar waarin de club liet zien bewust om te kunnen gaan met hun gas- en energieverbruik ging het bestuur daarom nadenken over welke maatregelen ze nog meer konden nemen. 

Eerst kwamen er 140 zonnepanelen op het dak. “We hebben uitgerekend hoeveel energie wordt verbruikt. Aan de hand daarvan hebben we gekozen voor dat aantal panelen. We wilden namelijk volledig zelfvoorzienend worden.” Dat lukte en sinds 2016 is de club op het gebied van elektra zelfvoorzienend, iets dat ze 8.000 euro per jaar bespaart, en dat op basis van de “oude” tarieven. Gebaseerd op de huidige tarieven zou dit minimaal het viervoudige zijn. “Dat kostte de clubkas niets, het is volledig gefinancierd door subsidies en acties van leden,” aldus Visser.

Van het gas af

Daarna kwam de volgende uitdaging, van het gas af. Al snel werd duidelijk dat volledig van het gas af gaan onmogelijk was. “Een sportvereniging is anticyclisch; we hebben enorme pieken in de avond en in het weekend, en daarnaast amper verbruik. Helemaal van het gas af lukt niet, dus besloten we ons te richten op ongeveer 80%.” Het verwarmen van de douches verbruikte bij ONT het meeste gas. De eerste stap was dan ook voor de hand liggend. Op zoek naar een oplossing ontdekt Visser zogenaamde heatpipes. Dit zijn buizen waarin een stofje zit dat heel goed warmte kan geleiden. “Met de heatpipes verwarmen we maar liefst alle 63 douches in onze tien kleedkamers. Voor het verwarmen van ons water gebruiken we dus helemaal geen gas meer.” De besparing op energie is daardoor ongeveer €15.000 op seizoen basis, ook gebaseerd op de oude tarieven. Dan blijft het hoofdgebouw over, want dat moet ook verwarmd worden. Inmiddels zijn er infrarood panelen in de commissiekamer en bestuurskamer, maar voor de kantine werkt dat niet voldoende. 

Visser is blij dat de vereniging de verduurzamende maatregelen een tijdje terug al hebben genomen. Ook zijn club moest namelijk afgelopen winter een nieuw contract afsluiten, waardoor de gasprijzen voor de vereniging nu drie keer zo hoog zijn. “Gelukkig verbruiken we nu nog maar weinig gas, maar wat zou er gebeurd zijn als we hadden gewacht met die maatregelen?”

Naast energie- en gasbesparing heeft ONT nog meer gedaan om duurzamer te worden. “Water is eigenlijk nooit zo spannend,” geeft Visser toe. “Dit komt omdat water in Nederland heel goedkoop is. Toch voorspel ik dat water over een paar jaar heel schaars wordt.” Dankzij een artikel leest Visser over het Leeuwarder bedrijf Hydraloop, dat een innovatief systeem heeft ontwikkeld om water te hergebruiken. In eerste instantie lijkt dit echter een te grote investering. Toch laat het hem niet los. Wanneer hij bij een beurs in gesprek komt met iemand van het Ministerie van VWS lijkt het toch te lukken: “Met een investering van het ministerie, van Hydraloop zelf, nog een paar stakeholders en van onszelf hebben we het systeem toch kunnen installeren. Inmiddels besparen we 40% water.” 

Voorbeeld voor andere verenigingen

Ondertussen is v.v. ONT een voorbeeld voor andere sportverenigingen die willen besparen. Met veel gastvrijheid verwelkomt Visser clubs uit het hele land. “Binnen de lijnen zijn we concurrenten, maar buiten het veld moeten we elkaar helpen, daar geloof ik heilig in.”

Is alles nu af?

Dankzij de maatregelen én de juiste mindset is ONT nu bijna helemaal zelfredzaam. Zijn dan alle maatregelen genomen? Visser schudt zijn hoofd: “Nee, goed kan altijd beter. Uiteraard ben ik supertrots op alles wat we hebben bereikt, maar we kunnen niet stil staan. Stilstaan is achteruit gaan.” Er staan dan ook nog een aantal dingen op hun duurzaamheids-verlanglijstje. Op nummer één staat het vervangen van de veldlampen met LED lampen. “Ons elektraverbruik wordt steeds groter, omdat we minder gas willen verbruiken. Door met LED te werken maken we capaciteit vrij.” En dan? Visser droomt over laadpalen voor elektrische auto’s of zelfs een eigen stroom- en warmteopslag: “Maar dat is nog echt toekomstmuziek.”

Het gaat om voetbal

De grootschalige verduurzaming kostte de kas van v.v. ONT niets. Door veel zelf te doen en diverse subsidies werd niets ‘out of pocket’ betaald. Het geld wat ze nu besparen, gebruikt de club om te investeren in de sport: “Uiteindelijk gaat het om voetbal,” besluit Visser.