De maand van de geschiedenis: Het verhaal van Zwemschool Bolsward aan de Snekervaart

BOLSWARD - Oktober is de maand van de geschiedenis en dat vond RondOm Sneek een mooi moment om eens stil te staan bij de bijzondere geschiedenis van Sneek en omstreken. We benaderden Stichting Bolswards Historie met de vraag of zij, speciaal voor deze maand, een tweetal artikelen wilden schrijven over de geschiedenis van ons gebied. Dat wilden ze wel. In dit eerste artikel schrijft Dicky Bosma-Faber, redacteur van het magazine Bolswards Historie, over de geschiedenis van Zwemschool Bolsward.

Aanleg zwemschool

In 1913 waren er in Bolsward al plannen om een zwembad aan te leggen. In een zo waterrijke omgeving was het van groot belang dat kinderen op jonge leeftijd leerden zwemmen. Maar pas in 1923 werden deze plannen verwezenlijkt.

Hiervoor werd - achter het buurtschap “Spreeuwenstein”- de Snekervaart aan één kant een flink aantal meters breder gemaakt. Dit verbrede stuk werd verdeeld in een eerste, een tweede en een derde bassin. Een hekwerk van houten paaltjes waartussen kippengaas gespannen was, vormde in het water de begrenzing met de Snekervaart. Verder was het zwembad uitgerust met een hoge en een lage duikplank die op een betonnen plaat stonden. Over een met een kokosloper bespijkerd plankier liep je naar de betonnen plaat met de duikplanken. Terzijde van het plankier was een platform met een douche. Naspoelen bleek noodzakelijk, want het water in de Snekervaart was bepaald niet helder. Vaak zat er na het zwemmen een bruine rand om je hals. Ter verhoging van de zwemvreugde waren er twee witte glijbanen geplaatst. Voor het omkleden waren er vijftig houten kleedhokjes. Mochten er bij grote drukte te weinig kleedhokjes zijn, dan kon er gebruik worden gemaakt van twee openbare kleedruimtes, de zogeheten “peerdestallen”. Maar vaak werd een kleedhokje met z’n tweeën of zelfs met z’n drieën gedeeld en dat was nog spannend ook, met elkaar in je blootje in een hokje.

Van hengel tot zwemdiploma

In dit eenvoudige buitenbad hebben generaties Bolswarders leren zwemmen. In mijn tijd – ik ben van lichting 1944 – was badmeester Postema degene die ons de zwemkunst heeft bijgebracht. De eerste zwemles die je kreeg was het “droogzwemmen” op de witte kruk in het badmeesterkantoortje. Had je de slag aardig onder de knie, dan besloot badmeester Postema dat je rijp was voor de “hengel”. Dit was een simpel apparaat om je zelfvertrouwen te geven. Je kreeg een linnen band om je lijf met aan de rugzijde een touw dat bevestigd was aan een grote hengel. Deze hengel legde Postema over een speciaal hiervoor geconstrueerde leuning en dan kon je zwemmen zonder bang te zijn dat je “kopke onder” zou gaan. Op deze manier werd de watervrees overwonnen en binnen de kortste keren was je de zwemkunst machtig. Wanneer je het derde bassin driemaal rond kon zwemmen, dan mocht je van de badmeester in de Snekervaart gaan zwemmen en leren duiken. Grote vreugde was er wanneer in de Snekervaart een boot voorbij voer. De boot maakte prachtige golven waarop je heerlijk kon meedeinen. Het duiken was een uitdaging, lukte dat niet meteen dan klapte je plat op het water en dat was een pijnlijke zaak. Verder werd er geoefend voor het zwemdiploma. Hiervoor moest aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Eerst vanaf de lage duikplank duiken óf van de hoge duikplank springen. Daarna schoolslag-zwemmend naar de kant van de “peerdestallen”, daar omdraaien en terugzwemmen naar de andere kant van het zwembad, vervolgens rugslag-zwemmend terug naar het beginpunt en als laatste opdracht een minuut watertrappelen. Was dat allemaal volbracht, dan kon je vol trots het zwemdiploma in ontvangst nemen.

Sluiting Zwemschool Bolsward

In 1962 werd de zwemschool aan de Snekervaart vanwege hygiënische redenen gesloten. Ook de accommodatie voldeed niet meer aan de eisen van de tijd. Bij de sloop van de kleedhokjes werd echter één hokje gespaard. Hiervan maakten de heren Frans Zantman en Klaas Brandenburg tot op hoge leeftijd gebruik: zij namen bijna iedere dag een duik in de Snekervaart. Maar de Zwemschool Bolsward hoorde tot het verleden.

Hoewel er plannen waren voor een nieuw zwembad, werd er pas in 1972 een modern binnen- en buitenbad gerealiseerd. Het buitenbad werd echter in 1993 afgestoten en het binnenbad werd vernieuwd en vergroot. Vanwege hoge exploitatiekosten wordt nu overwogen om ook dit bad te sluiten. Laten we hopen dat de petitieactie van verontruste Bolswarders helpt om de gemeenteraad ervan te overtuigen dat het zwem- en instructiebad Vitaloo voor onze stad behouden blijft.

Meer lezen over de geschiedenis van Bolsward? Het Magazine Bolswards Historie komt twee keer per jaar uit, in het voorjaar en in het najaar. Donateurs krijgen het blad gratis, elders zijn de bladen te koop voor € 4,95. Ga voor meer informatie naar www.stichtingbolswardshistorie.nl