Waterstof steeds belangrijker schakel in energietransitie

LEEUWARDEN - Op dinsdag 26 maart 2019 spraken drie gastsprekers over waterstof tijdens de Duurzaam Doen Lezing bij ROC Friese Poort. Op initiatief van Centrum Duurzaam, Techniek Nederland, OTIB, Bedrijfsopleidingen en Installatiewerk Noord gingen zij in op de kansen die deze energiedrager biedt. Ruim 100 bezoekers waren aanwezig bij deze bijeenkomst in de Innovatiewerkplaats.

Elektrolyse

'Je kunt op verschillende manieren waterstof maken – bijvoorbeeld uit aardgas – maar ook elektrolyse wordt vaak toegepast', zegt Marco Bijkerk, manager Innovative Technologies bij Remeha. 'Hierbij voert men elektriciteit door water waardoor dit zich opsplitst in waterstof (H2) en zuurstof (O2). Gebruik je voor elektrolyse stroom die duurzaam is opgewekt, zoals uit zon en wind, dan maak je deze duurzame energie nóg groener. Bij de verbranding van waterstof met zuurstof ontstaat namelijk zuiver water en geen CO2.'

Volgens Bijkerk is naast opwekking ook opslag een belangrijk thema tijdens de energietransitie. 'Het grootste nadeel van energie uit zon en wind is de wisselende opbrengst en de opslag ervan. Zo heb je in de winter weinig zon. Dus moet je in de zomer, als er veel zon is, energie opslaan. Batterijen zijn alleen een oplossing voor de korte termijn, zijn duur en lopen langzaam leeg. Hierdoor gaat er energie verloren. Omzetten van duurzaam opgewekte elektriciteit in waterstof met behulp van elektrolyse is een manier om energie, voor een langere termijn, op te slaan. Het voordeel van waterstof is bovendien dat het makkelijk te transporteren is. Wil je deze energie gebruiken, heb je wel producten nodig die erop kunnen draaien. Met de waterstofketel komt Remeha aan die vraag tegemoet.'

Fuel cell

De tweede gastspreker was Frank Turksma, algemeen directeur bij het Leeuwarder Tieluk. Dit bedrijf wil een actieve bijdrage leveren aan de energietransitie én helpen deze te versnellen. Turksma haalde schrijver Jules Verne aan, die ooit de verwachting uitsprak dat water als brandstof zou worden ingezet. Deze tijd is inmiddels aangebroken, vindt de spreker. 'Tieluk maakt een apparaat waarmee je het aardgas in de cv-ketel vervangt door waterstof. Hiervoor heb je alleen elektriciteit nodig en verminder je dus het gebruik van aardgas. De door Tieluk ontwikkelde fuel cell werkt vraaggestuurd (opwekking naar behoefte) en heeft daardoor geen opslag nodig. De veiligheid is bovendien gegarandeerd, omdat de installatie werkt met een druk van maximaal 50 mbar naar de gewenste vraag van de verbruiker. Hierdoor zijn de toepassingsgebieden groot; Tieluk houdt zich op het ogenblik bezig met het verwarmingsdeel en dan met name voor bestaande bebouwing.' Afsluitend merkt Turksma op dat waterstof kansen biedt voor Fryslân. 'Het biedt werkgelegenheid van lbo tot wo en verschaft veel exportmogelijkheden.'

World Solar Energy Map

Professor Ad van Wijk (TU Delft) was slotspreker tijdens de Duurzaam Doen Lezing en toonde de World Solar Energy Map, die de instraling van de zon inzichtelijk maakt op de wereldkaart. Australië kent bijvoorbeed een zeer sterke instraling (2200 – 2500 kWh/m2). 'Door 10 procent van Australië vol te zetten met zonnepanelen, wek je genoeg energie op voor de hele wereld', vertelt de professor. 'Dezelfde energie is op te wekken door in 1,5 procent van de Stille Oceaan windturbines te plaatsen.' Maar hoe krijg je al deze energie op het juiste moment op de juiste plek? Van Wijk kijkt hierbij vooruit richting 2030, wanneer bestaande gas- en nieuwe waterstofpijpleidingen een duurzaam energienetwerk zullen vormen in Nederland. 'Door deze transportleidingen te verbinden met industriële clusters en waterstofopslagpunten kan waterstof een betrouwbare energieleverancier zijn in Nederland. Gasunie is op dit moment bezig één van de Nederlandse pijpleidingen om te zetten naar waterstof', zo meldt Van Wijk.

De professor ziet in Japan een concreet voorbeeld van een potentiële waterstofeconomie. 'Onder meer vanwege de ramp in Fukushima stapt het Aziatische land over op deze energiedrager. Men is nu bezig met het aanleggen van enorme pijpleidingen voor waterstof. Bovendien zullen de Olympische Spelen in 2020 (Tokyo) volledig op waterstof draaien.'

Duurzaam Doen Lezing

De Duurzaam Doen Lezing is een maandelijks terugkerende bijeenkomst bij Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. Tijdens deze sessie behandelen deskundige gastsprekers een actueel duurzaamheidsthema. Hiermee brengt Centrum Duurzaam een koppeling tot stand tussen onderwijs en bedrijfsleven. Bovendien profileert de locatie zich op deze wijze als duurzaam kenniscentrum binnen Friesland.