Bevrijdingsdag in Smallingerland: Wat vieren we en wat is er te doen?

DRACHTEN - 5 mei is het Bevrijdingsdag. Nadat we op 4 mei stil zijn geweest om oorlogsslachtoffers te herdenken, is het vandaag de dag om te vieren dat we in Nederland kunnen leven in vrijheid. In dit artikel duiken we in het verleden, op zoek naar verhalen over de bevrijding van onze gemeente, en kijken we wat er dit jaar wordt georganiseerd om de vrijheid te vieren. 

Op zondag 8 april 1945 klonk via de radio vanuit Engeland een langverwachte mededeling: ‘De fles is leeg’. Het teken dat het noorden van Nederland bevrijd zou worden en het verzet met sabotage-acties mocht beginnen. Vanaf 12 april begon dit. Ze maakten wegversperringen, maakten spoorwegovergangen onbruikbaar en draaiden bruggen af. 

Vanuit Drenthe en Overijssel rolden de eerste Canadese gevechtswagens binnen en op 14 april trokken de Canadezen naar Drachten. Het was een prachtige dag met veel zon en de bevrijding werd uitbundig gevierd. Overal waar je liep kon je horen: “Daar komen weer Canadezen met gevangengenomen Duitsers lands de Stationsweg aan.” Veel mensen gingen natuurlijk kijken. 

Op straat was het een drukte van belang. Leden van het verzet werden, na vijf jaar lang ondergronds heldhaftig werk te verrichten, eindelijk herkenbaar. Ze kregen een blauw uniform aan en een band waarop stond: NBS; de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. Uit blijdschap schoten ze met stenguns in de lucht. Ze schoten ook richting de HBS. Daar had het verzet een de NSB’ers uit de omgeving in gevangen gezet. Heel Drachten vierde feest en dat duurde nog tot in de late uurtjes.

Burgerslachtoffers

Aan het einde van de oorlog was het tijd om de balans op te maken. In Smallingerland waren 16 burgerdoden te betreuren. Hun namen waren: Geert Jan Blauw, Pieter Blom, Hendrik Eenkooren, Johannes Joseph Erich, Johannes Martinus Boleij, Johannes Bartholomeus Tichelaar, Reimer Feitsma, Taeke Sije Halma, Petrus Antonius Bernardus Keverkamp, Bauke Lijklema, Jan Visser, Dirk de Vries, Gerhardus Wagenaar, Tjalling Wagenaar, Jouke Louw Wiersma en Ate Bruinsma. Voor hen is een monument opgericht aan de Stationsweg.

Er zijn veertien Joodse inwoners van Drachten omgekomen in Duitse concentratiekampen. Voor hen staat er, naast het oorlogsmonument, ook een monument. Hun namen waren: Betje Benninga, Rozette Benninga, Dina van Leer, Mozes van Leer, Vrougje van Leer, Veronica Esje van Leer-Zwarts, Hinderika Mozes, David Julius Turksma, Dora Jacoba Turksma, Jacob Turksma, Mozes, Turksma, Simon Turksma, Anna Zilverberg en Saartje Zilverberg.

Wat is er te doen in Friesland?

In Friesland wordt er veel georganiseerd om onze vrijheid te vieren. Het meest bekende is natuurlijk het Bevrijdingsfestival, een festival die in elke provincie net even anders wordt gevierd. Zogenaamde ‘ambassadeurs van de vrijheid’ reizen van festival naar festival en geven optredens. Dit jaar zijn Suzan & Freek, een erg populair popduo, de ambassadeurs en zij doen ook Friesland aan. Naast een optreden van Suzan & Freek zijn er nog veel meer dingen te doen in Leeuwarden. Op meerdere plekken in de hoofdstad is wat te doen en op www.bevrijdingsfestivalfryslan.nl kun je het programma vinden. 

Theater Na de Dam

Jongeren uit Drachten verdiepten zich onder leiding van theatermaker Roel Tichelaar in de geschiedenis van Drachten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Deze gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling Oorlog Echo’s.

In een aantal korte podcasts mochten de jonge deelnemers (12-14 jaar) de ouderen van alles vragen over het leven in oorlogstijd. Vragen als: Wat is Arbeitseinsatz? Hoe werkten voedselbonnen? Of wat deed je als je je verveelde tijdens de oorlog? De jongeren gebruikten uiteindelijk alles wat ze hebben gehoord als materiaal voor het maken en spelen van scènes in de voorstelling Oorlog Echo’s. In deze voorstelling hoort het publiek de podcasts als echo’s uit de oorlog en zien ze de jongeren die hen meenemen in het verhaal dat zij willen vertellen over oorlog. De voorstelling speelt op 4 en 5 mei.

Tijdens de dertiende editie van Theater Na de Dam zetten bijna 400 jongeren in 38 projecten door heel Nederland zich in om ook dit jaar 4 mei van extra betekenis te voorzien. Van Sittard tot Groningen en van Leiden tot Enschede klinken voor even de stemmen van toen in het nu.

Theater Na de Dam is te zien op 4 en 5 mei te zien in het Reidingpark, aan de Berglaan. Kaarten zijn te koop via de website van De Lawei.

Vijf Mei Concert in Beesterzwaag

In ‘De Blues van Dick Kattenburg’ verbeeldt acteur Harpert Michielsen het oorlogsverhaal van de Joodse componist Dick Kattenburg (1919-1944) en zijn leermeester Leo Smit (1900-1943). Met fluitiste Eleonore Pameijer en pianist Tobias Borsboom komt de muziek van in de Tweede Wereldoorlog vervolgde componisten tot leven. Er worden werken gespeeld van Dick Kattenburg en zijn leermeester Leo Smit (1900-1943); tevens klinkt er muziek van Marius Flothuis, die in Kamp Vught gevangen zat wegens verzetsactiviteiten. Tijdens deze gevangenschap zag hij kans een aantal werken te componeren.

Het klassieke Vijf Mei concert door de professionele musici van het Leo Smit Ensemble: Eleonore Pameijer, fluit; Tobias Borsboom, piano en acteur Harpert Michielsen. Programma: “De Blues van Kattenburg”; samen met de Leo Simt Stichting.

Meer informatie en tickets via: https://bit.ly/5MeiBeesterzwaag