Op het spoor van de Friese das

Redacteur Melissa ging mee met een dassentelling

FRIESLAND - Nog geen vijftig jaar geleden was er helemaal geen das meer in Friesland te vinden. In de jaren ‘90 werden er weer een paar uitgezet en nu zijn ze terug. Sindsdien worden ze goed in de gaten gehouden, onder andere door Lars Meetsma en zijn vrienden: "Het geeft elke keer weer een kick als ik ze zie. Ik voel me vereerd dat ik ze zo dichtbij mag zien."

Lars en ik hebben om zeven uur 's avonds afgesproken op een parkeerplaatsje vlakbij een heide, ergens tussen Drachten en Appelscha in. Er wordt mij op het hart gedrukt om de precieze locatie van de burcht aan niemand te vertellen en vooral niet te beschrijven in de krant. Lars legt uit waarom: "We willen niet dat de burchten worden verstoord. Veel mensen weten niet echt hoe ze om moeten gaan met dassen en daarnaast wordt er ook nog steeds gestroopt." Stroperij en jacht was al eens de reden waarom dassen praktisch niet meer voorkwamen in Friesland. Ze werden voornamelijk gedood omdat mensen een slecht beeld over ze hadden. "Boeren kunnen overlast ondervinden van de dassen. Ze kunnen bijvoorbeeld aan gewassen knabbelen, voornamelijk mais, en kunnen het land beschadigen door kuiltjes te graven," vertelt Lars. Er zijn gelukkig steeds meer dassen in Friesland te vinden zijn, vooral in Zuid-West Friesland zijn ze in grote getale aanwezig.

De burcht valt mij in eerste instantie niet eens op, maar zodra Lars mij erop wijst wordt mij duidelijk hoe imponerend en groot de burcht is. "Dit is een hoofdburcht. De laatste keer dat ik hier was waren er vier dassen, allemaal vrouwtjes. Tot nu toe zijn ze altijd buiten gekomen, dus als het goed is gaan we ze vanavond ook weer zien." Een 100% succesgarantie kan ik niet van hem krijgen: "Het blijven wilde dieren en je kan nooit voorspellen wat ze doen." Midden in de burcht staat een grote boom waar we in moeten klimmen. Lars klimt als een aapje volleerd naar boven, ik heb wat meer moeite. Eenmaal boven begint het genieten. Om de dassen niet te verstoren praten we fluisterend met elkaar over de vogels die we horen. Terwijl de zon onder gaat steekt een reebokje zijn kop boven de hei uit. Een tureluur strijkt neer op het kleine plasje water. Pas als de zon helemaal onder is en de heide alleen verlicht door de laatste avondgloren en pas als we echt muisstil zijn steekt de eerste das haar kop uit de pijp die het verst van ons weg is. Ik hou mijn adem in als ze haar snuit in de lucht steekt en driftig de lucht om haar heen snuift. Ze loopt op haar hoede een paar stappen op de hei en glipt dan weer snel een andere pijp in. Niet veel later steekt een andere das haar kop uit een pijp recht tegenover ons. Ze zijn erg op hun hoede, wat volgens Lars kan komen omdat ze welpjes hebben. Pas als het echt donker is en we bijna naar huis wilden komen ze alle vier uit het hol. Ze stoeien hardhandig met elkaar en maken daarbij gekke, blaffende geluidjes. Vlakbij onze boom staat een kale stam waar ze omheen rennen en waar ze aan krabben. Als we bijna niets meer kunnen zien vertrekken de dassen één voor één naar foerageerplekken. Hier halen ze hun eten op. We kijken nog één keer rond om er zeker van te zijn dat ze weg zijn en klimmen dan uit de boom.

Lars en zijn vrienden zijn in de lente geregeld te vinden in verschillende bomen in Friesland. Ze tellen de dassen, zoeken nieuwe hoofdburchten en rapporteren de informatie bij Staatsbosbeheer. Dassen zijn erg belangrijk is het Friese ecosysteem en daarom probeert Staatsbosbeheer met hen rekening te houden tijdens natuurbeheer. Naast dat het belangrijke werk is dat Lars en zijn vrienden doen is het voor hen ook een hobby. Lars: "Ik vind het elke keer weer prachtig om ze te zien. Het is een eer dat ik ze van zo dichtbij mag meemaken."