Comedian Jacob: “Je moet jezelf voor schut durven te zetten”

7 mei 2023, 12:00 Cultuur

FRIESLAND - Het is altijd leuk om de lachers op je hand te hebben, maar voor veel mensen is het nog een hele klus om een grappig verhaal zo te brengen, dat je publiek ook daadwerkelijk in de lach schiet. Jacob Spoelstra is een Friese stand-upcomedian en cabaretier. Speciaal voor de Dag van de Lach, dit jaar op zondag 7 mei, vertelt hij over het vertellen van een goed verhaal en geeft hij tips voor de grappenmakers onder ons.

Jacob begint vijftien jaar geleden met stand-up comedy: “Ik vond het leuk om op bruiloften grappige liedjes te zingen over de bruid en bruidegom. Bij de bruiloft van een vriend dacht ik; waarom ga ik niet gewoon een verhaal vertellen? Dat viel in de smaak.” Jacob vindt het zelf ook leuk om te doen en treedt daarna op bij open podia, waar hij een paar minuutjes de tijd krijgt om zijn verhaal te doen: “Veel mensen kunnen best een grappig verhaal vertellen, maar om tien, twintig of zelfs veertig minuten grappig te zijn, dat is nog niet zo gemakkelijk.” Bij de open podia krijgt Jacob de kans om te groeien als stand-up comedian. Later doet hij ook mee aan comedy wedstrijden en met succes, regelmatig staat hij hoog op de ranglijst en wint hij.

Spanning is het leukste

Nog steeds treedt Jacob met enige regelmaat op als stand-upcomedian en cabaretier. Dit doet hij nog steeds in comedy clubs en in theaters door heel Nederland, maar ook voor opdrachtgevers als Essent, de Belastingdienst en de Evangelische Omroep. De spanning van het optreden vindt hij het leukste: “Die spanning is niet minder geworden en heb je denk ik ook nog nodig. Je weet nooit of je publiek je grappig gaat vinden.” Als stand-upcomedian is het dan ook essentieel om je publiek te kennen: “Tijdens het optreden ben ik niet een riedeltje aan het opzeggen. Ik let goed op welke grappen goed vallen en welke minder. Als ik merk dat het ene verhaal niet goed uitpakt, dan schrap ik soortgelijke verhalen en vertel ik andere verhalen.”

Soms realiseer ik mij pas op het podium dat het niet grappig is.

Vooral nieuw materiaal zorgt bij Jacob voor wat extra spanning: “Ik doe dit al een tijdje, dus weet inmiddels wel welke verhalen mensen grappig vinden, maar bij nieuw materiaal weet je dat pas als je op het podium staat. Ik heb soms dat ik een verhaal op het podium aan het vertellen ben en halverwege mij opeens realiseer dat het eigenlijk niet zo grappig is.” Wat doe je dan? Doorgaan of stoppen, is het simpele antwoord van de comedian: “Comedy moet ook echt zijn. Als je doorhebt dat een grap niet landt, kun je dit ook gewoon benoemen. Vaak maakt dat de situatie alsnog grappig.” Toch geeft hij toe dat hij in het verleden ook verhalen heeft weggegooid die achteraf juist wel succesvol bleken: “Het is toch ook een beetje zoeken naar de juiste formulering.”

Niet voor iedereen

Stand-up comedian zijn is niet voor iedereen, denkt Jacob: “Gelukkig maar, anders had ik geen baan meer!” Hij stelt dat veel mensen wel kunnen grappen, maar honderd keer hetzelfde verhaal brengen én dan nog grappig zijn, dat is niet voor iedereen weggelegd. Jacob heeft een aantal tips zodat jij de volgende keer wél de lachers op de hand hebt.

Tip #1: Geef niet te veel informatie (en ook niet te weinig!)

Jacob ziet dat mensen snel dezelfde fouten maken tijdens het vertellen van een komisch verhaal: “Je geeft al snel veel te veel informatie, waardoor je luisteraars de grap al van mijlenver ziet aankomen. Je moet mensen verrassen, want een verrassende of onverwachte uitkomst van je verhaal is al snel grappig. Te weinig is overigens ook niet goed”

Tip #2: Het goede onderwerp

Daarnaast moet je je publiek goed kennen en weten wat ze bezighoudt, vindt Jacob: “Als ik voor een groep studenten sta, ga ik geen grappen maken over het krijgen van kinderen. Zij zullen zich daar nooit in kunnen herkennen. Je moet vertellen over dat waar je publiek zich druk om maakt óf je moet ze zo kunnen meenemen dat ze zich er wel druk om gaan maken.” Je zult het vast wel herkennen; met sommige verhalen krijg je jouw collega’s zo aan het lachen dat er tranen rollen over hun wangen, terwijl hetzelfde verhaal nog geen glimlach kan toveren op het gezicht van je schoonmoeder.

Tip #3: Emotie is belangrijk

“Vertel het verhaal met je hart.” Dat vindt Jacob misschien wel het allerbelangrijkst. “Jouw emotie is vaak dat wat het verhaal het grappigste maakt. Je moet mensen meenemen in het verhaal en daarvoor gebruik je je eigen emoties.”

Tip #4: Durf jezelf voor schut te zetten.

Tenslotte is het essentieel dat je jezelf voor schut durft te zetten. Jacob: “Je moet als comedian niet te veel schaamte hebben. Durf jezelf lelijk neer te zetten.” De Friese comedian vindt dan ook dat je vooral moet beginnen met grappen over jezelf, voordat je grappen gaat maken over anderen.

Friezen zijn grappig

Dat Friezen stug en humorloos zouden zijn, daar is Jacob het helemaal niet mee eens. Ondanks dat hij al jaren in het westen woont spreekt hij nog trots met Fries accent: “Friezen hebben écht humor en ik vind dat de Friese taal zich uitstekend leent voor comedy. Het is lekker kort, er zijn prachtige woorden en de harde klant vind ik heerlijk. Ik hoop ooit weer echt in het Frysk te kunnen optreden.”