Hein Bergsma neemt het boerenbedrijf van zijn vader over

ZANDHUIZEN - Hein groeide op bij zijn ouders op de boerderij, een echt familiebedrijf. Zijn vader Piet heeft het melkveebedrijf destijds van zijn vader overgenomen en nu werken Hein en zijn vader toe naar de overname. Momenteel zitten ze in maatschap. Van kleins af aan hielp Hein zijn vader al op stal; met de koeien, kalveren, maar ook bonte geiten waarmee ze naar de keuring gingen. Hein is een echte dierenman en vond het altijd heerlijk om zijn vader te helpen met voeren, schoonmaken en melken. 

In het voorjaar van 2003 brandde het gehele woonhuis en de stal af, met daarin het jongvee, de geiten, een paard en de hond. Gelukkig bleef de koeienstal staan, maar de brand maakte op het gezin veel indruk. Een nieuw woonhuis en een jongveestal werden weer opgebouwd. Zo kon het bedrijf, na een enorme inspanning, toch weer voortgezet worden. 

Tóch boeren

Hein ging na de mavo naar het CIOS, maar kwam er in het eerste jaar al achter dat sporten leuk is, maar dan meer als hobby. Een opleiding in die richting paste toch niet helemaal bij hem. Voetbal blijft voor Hein wel een grote passie. Na vele blessures staat hij toch al 17 jaar op het veld. Hij speelt in het eerste van v.v. Zandhuizen, waar de derde helft voor de mannen ook altijd een belangrijk deel van de wedstrijd is. 

Op de middelbare landbouwschool in Meppel werd de keuze om boer te worden bevestigd. Hein heeft vervolgens in Leeuwarden de hogere landbouwschool afgerond. Daarna is hij, naast het werken op de boerderij met zijn vader, aan het werk gegaan als voeradviseur voor de Heus Voeders. Dit is een Nederlands diervoederconcern dat dierenvoeding voor dieren maakt en in meer dan vijftig landen actief is. Als adviseur geeft hij andere boeren in Groningen, Friesland en in het noorden van Duitsland advies op het gebied van voeding voor hun koeien en kalveren. Op de boerderij wordt inmiddels gewerkt in een maatschap. Dit betekent dat je beide eigenaar bent van het bedrijf en dus ook samen de beslissingen mag nemen op de boerderij. Deze constructie is gangbaar ter voorbereiding op een overname van een boerderij. Het geeft je de kans om er in te groeien tot de tijd dat je de boerderij zelf moet runnen, vooral op financieel gebied.

Vader, boer en adviseur

In de zomer van 2019 trouwden Hein en Coby in een feesttent in het weiland naast de boerderij. Coby is opgegroeid op een melkveebedrijf van haar ouders in Makkinga, ze kent het boerenleven dan ook goed. De vrouw van Hein werkt als medium care verpleegkundige op de intensive care in de Isala Zwolle. Maar als het nodig is kan ze ook altijd even bijspringen op de boerderij. 

Vorig jaar april verhuist Hein met Coby en hun dochtertje Femke naar de boerderij van zijn vader, waar ze afgelopen december dochtertje Jorieke ook nog mogen verwelkomen. Zijn vader Piet verhuist naar Wolvega, maar is nog bijna elke dag op de boerderij te vinden: “We runnen de boerderij samen. Als ik aan het werk ben voor De Heus, regelt mijn vader de zaken op de boerderij. Hij doet vooral de praktische werkzaamheden en ik houd mij daarnaast bezig met de boekhouding, de dieradministratie, dat soort zaken.”

“Mijn dochter is 17 maanden, haar favoriete woord om te zeggen is: Koeien”

Hein combineert zijn fulltime baan bij De Heus met de werkzaamheden op de boerderij: “Dat heeft twee redenen. De eerste is dat er onvoldoende arbeid en inkomsten te verdienen zijn voor twee gezinnen. Ten tweede heb ik gewoon nog heel veel plezier in mijn werk bij de Heus. Ik wilde dat niet zomaar opgeven.” In de praktijk start Hein zijn dag op de boerderij, is hij in de ochtend en tijdens de middag aan het werk voor zijn werkgever en sluit hij de dag weer af op de boerderij. Daarnaast is hij ook nog vader van twee jonge kinderen: “In de middag gaat mijn oudste dochter vaak mee naar de stal. Als haar jas van de kapstok gepakt wordt weet ze al wat de bedoeling is. Ze is gek op de dieren maar vooral de koeien zijn favoriet. Ze is zeventien maanden en kan al een paar woorden zeggen. Het woord ‘koeien’ zegt ze misschien wel het liefste. Wat een rijkdom dat onze dochters net als de ouders met een dierentuin naast huis op mogen groeien, prachtig. We kijken er ook alweer naar uit als straks de geiten weer lammetjes krijgen. Maar op dit moment genieten we bijvoorbeeld van Femke op haar fietsje crossend over de voergang tussen de koeien en kalveren.”

Regelgeving en hoge kosten

Boer zijn is volgens Hein niet het makkelijkste beroep: “Aan de ene kant heb je de ingewikkelde regelgeving en aan de andere kant heb je ook nog de hoge prijzen. Boeren kost nou eenmaal veel geld. De melkprijzen zijn de laatste maanden op een beter niveau, maar daar staat tegenover dat de kosten voor energie, benzine, de brokken, allemaal zijn gestegen. Daarnaast drijft de regelgeving je kosten ook omhoog. Je omzet stijgt dus, maar de kosten ook. Daarin zit de uitdaging.” Hein verwacht ook niet dat boeren in de toekomst veel gemakkelijker wordt. De combinatie van zijn werk bij De Heus en zijn werk als boer probeert hij daarom ook zo lang mogelijk vol te houden: “Het is intensief, maar gelukkig ook nog heel leuk.”

Om het bedrijf toekomstbestendig te maken en om zijn werk makkelijker en efficiënter te maken zet Hein veel in op automatisatie. De boerderij beschikt al 15 jaar over een melkrobot, melken lukte vader Piet niet meer vanwege zijn versleten schouder. Het afgelopen jaar is daar ook een drinkautomaat voor de kalveren bijgekomen. Zulke oplossingen besparen Hein en Piet tijd, want het is veel werk om een bedrijf met bijna tachtig koeien, een stuk of dertig jongvee en een aantal Friese paarden draaiende te houden. Verder geeft dat ook ruimte, zodat Piet als keurmeester in binnen en buitenland paarden kan keuren voor het Friese paarden stamboek.

 Het bedrijf overnemen

Over een jaar of vijf is het de bedoeling dat Hein het bedrijf van zijn vader over gaat nemen. In de tussentijd werken vader en zoon samen. Zorgt dat niet voor de nodige irritaties? Hein: “Ik denk dat we een goede band hebben omdat we elke dag samenwerken. We hebben het over hele gevoelige zaken. Een overname is namelijk niet niks, dat ligt gevoelig.” Gelukkig krijgt Hein van zijn vader veel vrijheid om beslissingen te maken over het bedrijf: “Dat deed hij al voor we in de maatschap gingen. Dan zei hij: jij gaat het uiteindelijk overnemen, doe maar wat jij denkt wat het beste is.”

Hein kijkt, misschien iets meer dan zijn vader, naar de toekomst van het bedrijf met in zijn achterhoofd de steeds strengere regels. Zo is hij aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om te verduurzamen. En wordt er geïnvesteerd in comfort voor de dieren. Manieren om anders te boeren, zoals biologisch of biodynamisch, heeft hij ook onderzocht: “Maar de dingen die zij doen, zoals het vermijden van antibiotica of kunstmest, doen we ook al door de regelgeving. We denken dat dit soort manieren voor ons nog niet efficiënt genoeg zijn, dat ze niet bij ons passen op financieel gebied.”

Ik ervaar zoveel vrijheid

Ondanks de strenge regelgeving, de hoge kosten en het drukke bestaan van een boer houdt Hein van zijn werk: “Ik ervaar zoveel vrijheid en ben elke dag in de weer met prachtige beesten. Als alles goed loopt, dan krijg je zo’n goed gevoel, en er is geen dag gelijk, er is altijd wat te doen”.