Bijzondere monumenten in de regio

DE STELLINGWERVEN - Elk jaar op 4 mei zijn we in Nederland twee minuten stil. Twee minuten waarin we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en hen die stierven in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna herdenken. Elk dorp in Friesland kent ook haar eigen verhaal. RondOm de Stellingwerven ging op zoek naar zulke verhalen in de gemeente Oost- en Weststellingwerf en kwam een aantal bijzondere monumenten tegen. Hieronder lees je een paar voorbeelden. 

Het monument Taeke Schuilenga

Ten Noorden van Oosterwolde vind je aan de Weper het monument van verzetsman Taeke Schuilenga uit Surhuisterveen. In het ‘Tiesinga bosje’ aan het idyllische bospad bij Fochteloo staat een hardstenen ronde zuil met de tekst: 

‘HJIR FOEL
TROCH LEFFE
MOARDNERS HÂN
FOAR
FRIJDOM, RJOCHT
EN HEITELÂN
T. SCHUILENGA
SURHUSTERFEAN
4 NOV. 1943.’

Het bospad vormde oorspronkelijk de weg van Veenhuizen naar Oosterwolde. Dat is nu alleen nog te herkennen aan de prachtige imponerende bomen aan de zijkant. In het jaar 1943 lag de plek aan de openbare weg. Op de plek waar het monument staat, lag destijds een greppel. In die greppel werd op 5 november 1943 het lichaam van Taeke Schuilenga gevonden. De verzetsstrijder uit de beschuitfabrikantenfamilie stak zijn anti-nazistandpunt niet onder stoelen of banken en werd uit represaille vermoord (Silbertanne-moord), nadat het verzet op 29 oktober 1943 probeerde om Pier Nobach, ‘de duivel van het Westerkwartier’ genoemd, te vermoorden. In de buurt van het huis van Pier, werd zoon Herman omgebracht. Pier bracht zes dagen later op zijn beurt Taeke mee in de auto richting Oosterwolde. Hier werd hij in de avond van 4 november 1943 van het leven beroofd. Taeke werd 65 jaar. 

Het verzetsmonument in Wolvega

Nog zo’n bijzonder monument, is het verzetsmonument in Wolvega. Het prachtige witte natuurstenen beeld uit 1947 is gemaakt door de Utrechtse beeldhouwer Jan van Luijn. Het beeld symboliseert de ‘eenheid tussen man en vrouw’ in de oorlogsjaren. Op het voetstuk zijn een man en vrouw te zien die zich samen lostrekken van de ketens en met hun voeten een draak in bedwang houden. De vrouw heeft, omdat zij een gelijkwaardige rol gespeeld heeft in het verzet, een gelijkwaardige plaats gekregen naast de man. Een bijzonder monument om eens te bekijken. De tekst luidt: 

‘MAN EN VROUW
IN BANGE TIJD
EEN IN LIJDEN.
EEN IN STRIJD.
1940 - 1945’

Kamp It Petgat te Blesdijke

In het Friese plaatsje Blesdijke bevindt zich een Joods monument aan de Nijksweg. Het monument is geplaatst ter nagedachtenis aan de Joden die moesten dienen in ‘Kamp It Petgat’. Het strafkamp was toegankelijk via een zandpad, maar tegenwoordig zijn een klein bosje en enkele fundamenten tussen de Nijksweg en de Markeweg de enige dingen die nog resten. Kamp It Petgat was een strafkamp voor Joden die zich in werkkampen schuldig hadden gemaakt aan een vergrijp. Daaronder verstonden de Duitse bezetters ook opruiing en weglopen. Bewoners werden in de drassige omgeving langs de Linde aan het werk gezet. Na vier maanden als strafkamp te hebben gediend, werd het kamp in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 volledig ontruimd. Onder het mom van ‘gezinshereniging’ werden de Joodse mannen naar Kamp Westerbork gebracht.