Niet de eerste keer; pandemieën door de jaren heen.

Coronavirus is een wereldwijde pandemie. Dat stelde de World Health Organization vast op elf maart. Dit is best heftig want zo een pandemie heeft zich al een tijdje niet voorgedaan en het is al helemaal nieuw dat het virus ook zo verspreid in Nederland. Veel mensen in Nederland weten zich er dan ook weinig raad mee. 1 Feit is wel dat dit niet de eerste pandemie is waar de wereld mee gekampt heeft. In de geschiedenis is het vaker voorgekomen dat er een virus uitbrak dat leidde tot een wereldwijde pandemie.

Spaanse griep (1918-1919)

Ondanks de naam kwam de Spaanse griep van oorsprong niet uit Spanje. Dit is een misverstand. Spanje was het eerste land die de griep rapporteerde. Vanwege de eerste wereldoorlog stonden veel kranten onder censuur en werden negatieve berichten zoals deze vaak niet gepubliceerd.

Er is geen zekerheid van waar de Spaanse griep vandaan kwam, maar er zijn wel een aantal theorieën over de origine van de griep. Die mogelijkheden zijn:

1. 1. China

China stuurde troepen naar het front in Europa om daar te helpen in de loopgraven. Het is niet zeker maar er is wel een mogelijkheid dat die troepen het virus meebrachten naar de loopgraven en dat het balletje van daar is gaan rollen. De griep volgde echter hetzelfde patroon van verspreiding in China als de rest van de wereld, waardoor je niet zeker kan weten waar het virus vandaan kwam. 

2. 2. Europa

Er was een Brits kamp in het noord-Franse Etap. Hier waren veel zieke en gewonde soldaten. Een perfecte plek voor virussen om zich te verspreiden. Aanleiding van deze theorie was dat er al op die plek in 1917 een griepuitbraak was geweest. 

3. 3. Amerika  

Op 4 maart 1918 kreeg een kok in camp Funston in Kansas het virus en overleed, in de dagen die volgde werden er honderden mensen ziek, deze werden op een boot naar Europa gebracht waar het virus zich verder verspreidde.

Het is nooit bekend geworden waar de griep vandaan kwam. Wel is bekend dat de ziekte, net als het coronavirus, eerst alleen onder dieren verspreidde. Daarna is het gemuteerd en werd het virus ook overdraagbaar van mens tot mens. Welk dier hier verantwoordelijk voor is, is ook onzeker.

De Spaanse griep in golven
De eerste griepgolf vond plaats in het voorjaar van 1918. Deze was nog vrij mild, waarbij er wel een aantal mensen overleden. In de zomer en herfst van 1918 volgde de tweede golf waarbij patiënten binnen één tot vier dagen kon overlijden.

Vreemd aan deze griep was dat er juist jonge mensen aan overleden. Dit kwam waarschijnlijk omdat het immuunsysteem een extreme reactie gaf. In de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog zaten veel jonge mannen. Van alle doden in de eerste wereldoorlog stierf meer dan de helft aan de Spaanse griep. Toen eind 1918 de wapenstilstand kwam en veel jonge soldaten in de maanden daarop terugkeerden naar huis, verspreidde het virus zich over de hele wereld. Dit werd ook wel gezien als de derde golf van de Spaanse griep. Er wordt geschat dat de sterfgevallen van de Spaanse griep lag tussen de 20 en 40 miljoen en de 50 en 100 miljoen. Een enorm aantal. In 1920 verliet de griep net zo snel als het zich verspreidde. Er wordt gespeculeerd dat het virus zich muteerde en minder schadelijk is geworden. De griep is niet verwant aan COVID-19.

Aziatische griep (1957)
De Aziatische griep was een pandemie die uitbrak in Azië in en zich daaruit verspreidde, ook wel de Russische griep genoemd. Het koste ongeveer één miljoen mensen het leven. In 1957 dook het virus opnieuw op en kostte het opnieuw de levens van ongeveer één miljoen mensen.

De Hongkonggriep (1968)
Ook wel bekend als de Maogriep, was een pandemie die uitbrak in China, en daarna in Hong Kong in 1968. Naar schatting heeft het virus 700.000 slachtoffers geëist.

Tegenwoordig wordt ervan uitgegaan dat de griep is uitgestorven. Maar de ‘gewone’ oftewel jaarlijkse griep is nog steeds een variant van het subtype virus, H1N1, dat is veroorzaakt door de Spaanse griep. 

De Mexicaanse griep (2009)

De Mexicaanse griep veroorzaakte in 2009 een pandemie. Het virus behoort tot een nieuwe stam van het H1N1 varkensgriepvirus en kwam oorspronkelijk uit Mexico. Op 11 juni 2009 verklaarde de WHO de uitbraak van de griep een pandemie. 16 Juli meldde de WHO dat het aantal Mexicaanse griepgevallen niet meer te tellen was. Er zijn in totaal 17.483 wereldwijd bevestigde sterfgevallen geweest in 2009. In Nederland waren dit er 60, wat veel lager is dan de sterfgevallen van normale seizoensgriep. Toch was de WHO bezorgd, omdat de agressiviteit van griepvirussen kan veranderen. Dit is bij de Mexicaanse griep niet gebeurd. 

In 2010 dook het virus weer op. Eind december waren er in het Verenigd Koninkrijk ongeveer 40 mensen overleden aan de Mexicaanse griep en waren er 7238 gevallen op de intensive care. In 2015 dook het virus opnieuw op in India, hier vielen er 1370 bevestigde doden. Er raakten meer dan 25.000 mensen besmet. 

Waar het virus vandaan kwam is onbekend. De eerste geregistreerde besmetting was van een vierjarige jongen in uit La Gloria in de omgeving van Perote in de Mexicaanse staat Vera Cruz.