ATN Friesland ziet niet meer autisme-diagnoses door TikTok

DRACHTEN - Op dinsdag 2 april is het Wereld Autisme Dag, een dag in het leven geroepen om meer zichtbaarheid te genereren voor autisme. Autisme heeft de afgelopen jaren meer bekendheid gekregen. Dit is ook zichtbaar op sociale media, zoals Instagram en TikTok. Dat er minder taboe ligt op de diagnose autisme is natuurlijk mooi, maar als je sommige online filmpjes moet geloven dan kan de hele wereld wel autisme hebben. Is zoveel zichtbaarheid wel goed en geeft het eigenlijk wel een volledig beeld van autisme? We vroegen het aan orthopedagoog Eline Wiersema, die werkzaam is bij Autisme Team Noord Nederland (ATN), afdeling Friesland (onderdeel van Jonx, Lentis). 

Als orthopedagoog bij ATN Friesland diagnosticeert en behandelt Wiersema kinderen en jongeren onder de achttien jaar met autisme. Ook zij merkt dat er online filmpjes worden gedeeld over autisme, maar de impact daarvan lijkt in de praktijk mee te vallen: “Ik heb ook even bij mijn collega’s rondgevraagd, maar we merken tot nu toe niet dat meer mensen zich laten diagnosticeren naar aanleiding van een online filmpje. Zo’n video kan natuurlijk wel het begin zijn van een zoektocht, waardoor iemand zich er meer in gaat verdiepen.” ATN Friesland biedt gespecialiseerde GGZ, waar mensen zichzelf niet voor kunnen inschrijven: “Als je bij ons in behandeling bent, ben je al verwezen door een (huis) arts of het gebiedsteam. Misschien dat die verwijzers wel vaker tegenkomen dat men een vermoeden van autisme heeft vanwege filmpjes,” denkt Wiersema hardop na. 

Taboe

Volgens Wiersema heeft de groeiende aandacht voor autisme positieve en negatieve gevolgen: “Nog niet zo lang geleden lag er een groot taboe op de diagnose Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Mensen lieten zich niet diagnosticeren of behandelen, omdat ze zich schaamden. Nu dat taboe langzaam verdwijnt, zoeken meer mensen hulp en dat is erg positief.” Negatief is dat mensen vaak slechts een beperkt beeld hebben over autisme: “Autisme is een spectrumstoornis en dat betekent dat iedereen met ASS op een andere manier ervaart. In de media zie je vaak maar één bepaald stereotype.” 

Wiersema ziet het ook online gebeuren: “In de filmpjes wordt bijvoorbeeld geïnsinueerd dat je autistisch zou kunnen zijn als je goed gaat op structuur en voorspelbaarheid, als je niet van oogcontact houdt of dingen graag recht wil neerleggen. Autisme is veel meer dan dat, het is een ontwikkelingsstoornis die je echt beperkt in het dagelijkse leven.” In het stellen van je eigen diagnose (zelfdiagnose) zonder traject bij een professional, bijvoorbeeld naar aanleiding van een filmpje, schuilt gevaar denkt Wiersema, al is weinig zicht op de consequenties: “Als veel mensen zeggen dat ze autisme hebben, zonder door een professional gediagnosticeerd te zijn, kan de buitenwereld de diagnose autisme minder serieus nemen, terwijl autisme vaak een enorme impact heeft op iemands leven.”

Een diagnose heeft ook
voordelen

Ondanks dat er bij ATN Friesland nog niet massaal wordt aangeklopt door mensen met TikTok-diagnoses, zien ze wel een stijging in autisme-diagnoses: “Het klopt dat er meer diagnoses zijn, maar dat komt onder andere omdat men sneller hulp durft te zoeken en we autisme bij vrouwen beter en sneller zijn gaan herkennen. Veel mensen vinden een diagnose nog altijd vervelend, echter zien ze soms de voordelen ook. Op school betekent het bijvoorbeeld voor leerlingen dat ze recht hebben op extra tijd bij een toets. En een goede diagnose helpt ook bij het (vroegtijdig) aanpakken van de knelpunten die je in je leven ervaart. Hoe eerder en gerichter je start met begeleiding en behandeling, hoe meer grip je ervaart.”

Een open gesprek

Onder de streep is grotere zichtbaarheid altijd goed, denkt Wiersema, als het zorgt voor een open gesprek: “Blijf je ervan bewust dat autisme voor iedereen anders is en blijf nieuwsgierig. Als iemand aan je mouw trekt omdat hij of zij een filmpje heeft gezien en daarom denkt autisme te hebben, stel dan vragen, denk mee en normaliseer. Wanneer iemand onzeker blijft en problemen ervaart in het dagelijks leven, kan deze uiteraard hulp zoeken.”