Als gezin heb je het niet altijd even makkelijk, een buurtgezin biedt steun!
SamenlevingDRACHTEN - Een gezin is niet altijd even makkelijk, zeker niet als je naast je gezin nog veel meer andere zaken aan je hoofd hebt. Een (dreigende) werkloosheid bijvoorbeeld, ziekte van jezelf of een geliefde, een kind met veel zorg, een burn-out of financiële problemen. Dan is het heel moeilijk om je hoofd boven water te houden én nog alle liefde en aandacht te geven aan je kinderen. Veel mensen hebben dan iemand op wie ze kunnen terugvallen, maar wat als dat niet zo is?
Sjikke Jansma is coördinator Buurtgezinnen Smallingerland en helpt bij het in contact brengen van gezinnen die het moeilijk hebben aan gezinnen die steun willen bieden. Buurtgezinnen is een nieuw initiatief gebaseerd op een oude gedachte: “opvoeden doen we samen” (dit is onze missie). Gezinnen die het zwaar hebben (vraaggezinnen) worden gekoppeld aan een warm en stabiel gezin in de buurt (steungezinnen). Zo krijgen kinderen wat extra liefde en aandacht en worden ouders even ontlast. De hulp is alledaags en vriendschappelijk. Vraag- en steungezin maken onder begeleiding van de coördinator van Buurtgezinnen afspraken over de steun. Het kan bijvoorbeeld gaan om een wekelijkse speelafspraak, een weekend logeren of samen iets leuks ondernemen. En dat is iedere keer maatwerk. Zo krijgen kinderen wat extra liefde en aandacht en worden ouders even ontlast.
Ontlasten en versterken
“Het runnen van een gezin kan soms heel hectisch zijn,” vertelt Sjikke, “Zeker als er nog veel meer speelt. Een burn-out, een chronische ziekte, werkloosheid, belast met mantelzorg, een scheiding, schulden, ga zo maar verder. Ik weet 100% zeker dat elke ouder het beste met hun kind voor heeft en dat ze allemaal hun kind alle liefde en aandacht gunnen. Soms lukt dat alleen niet. Soms ben je zelf zo oververmoeid, zo overprikkeld, dan zit je echt met je handen in het haar.” Veel van dit soort gezinnen komen bij hulpinstanties terecht en soms loopt het zo uit de hand dat kinderen tijdelijk of structureel in pleeggezinnen terecht komen. De oprichtster van Buurtgezinnen, Leontine Bibo was crisis-pleegouder en vroeg zich af waarom kinderen niet meer thuis konden wonen. Haar ervaringen vormden de bron voor Buurtgezinnen. Haar conclusie was dat we het samen opvoeden verleerd zijn. Er wordt wat afgetobd achter voordeuren. Als we elkaar onderling meer helpen met het opvoeden van onze kinderen, kunnen we het ontsporen van veel gezinnen voorkomen. Dan kunnen kinderen met hulp van mensen uit de buurt, gewoon thuis opgroeien bij hun eigen ouders. Vanuit die gedachte ging ze op zoek naar een oplossing en vroeg zich af: waar beginnen de problemen? Ze constateerde dat zelfs de allergrootste problemen in het begin maar klein lijken. Doordat een ouder niet ontlast wordt, worden die problemen alleen steeds groter, tot niemand er meer vat op krijgt: “Het grootste doel van buurtgezinnen is dan ook om de ouders eerst te ontlasten en vervolgens ook te versterken om zo hulpverlening te voorkomen, te stoppen of te verminderen,” aldus Sjikke.
In de praktijk komen vraaggezinnen vaak bij Sjikke terecht met een doorverwijzing van een ambulant begeleider of hulpverlener, maar in sommige gevallen melden gezinnen zich ook zelf aan: “Eigenlijk zijn het vooral gezinnen die al veel op hun bordje hebben liggen en gewoon even rust nodig hebben.” Sjikke gaat met het hele gezin in gesprek en probeert zo duidelijk mogelijk in beeld te krijgen waar nou echt behoefte aan is: “Meestal is dat in het begin gewoon rust. Even op adem komen. Even de mogelijkheid om met de benen languit op de bank te liggen of met een hobby bezig te zijn of even extra aandacht aan een ander kind uit het gezin te geven. Die rust helpt al heel vaak. ” Die rust krijgen ze dankzij een warm en stabiel steungezin. Ervaren ouders met een eigen gezin, die nog het hart en huis open hebben voor een ander kindje.
Alles soorten en maten
“Wij hebben steungezinnen in alle soorten en maten: opa’s en oma’s, stellen zonder kinderen, ‘complete’ gezinnen. Heel veel mensen zijn dat ‘ieder voor zich’ beu en zoeken naar verbinding met anderen. Veel steunouders willen graag aan hun kinderen meegeven dat het belangrijk is dat je en ander helpt als het met jou goed gaat”. Deze ouders melden zich aan bij Buurtgezinnen. Eén dagdeel in de week of één weekendje in de maand kan al een wereld van verschil maken”. Het liefst willen we dat steungezinnen langere tijd (maximaal 2 jaar) beschikbaar zijn, zodat de twee gezinnen samen vanuit vertrouwen een band op kunnen bouwen.”
Matchmaker en coach
“Als steungezin word je voor een korte of langere periode de steun- en toeverlaat voor een vraaggezin op het gebied van de opvoeding van de kinderen,” legt Sjikke uit, “maar voor één dagdeel in de week of één weekendje in de maand.” Die klik tussen het steungezin en het vraaggezin vindt Sjikke heel belangrijk: “Ik kijk echt wie bij wie past. Daarom praat ik ook met het hele gezin. De ouders moeten het goed met elkaar vinden, maar de verschillende kinderen ook. Iedereen moet zich fijn voelen en als dat zo is, gaan ze samen een proeftraject in van twee maanden. Daarna, en tussendoor, heb ik contact met de gezinnen om te horen of alles goed gaat en of ze door willen gaan met elkaar.” Sjikke is in die rol dus echt een matchmaker en ondersteunt/coacht waar nodig.
Sjikke zelf heeft jaren zorgervaring in onder andere de gehandicaptenzorg, vrouwenzorg en bij Fier. Een paar jaar geleden stopte ze en ging ze verschillende nieuwe ervaringen opdoen. Zo kwam Buurtgezinnen op haar pad: “Zelf ben ik opgegroeid in een groot gezin en dat kon mijn moeder niet altijd aan. Ze had het soms echt pittig met ons, en wij met haar… Nu denk ik wel eens, wat zou het fijn zijn geweest als mijn moeder kon terugvallen op een steungezin, dat ze iemand had om mee te sparren. Mijn eigen ervaring motiveert mij zeker in het werk dat ik doe.”
Nadat het vraaggezin in 1e instantie ontlast is kan het steungezin ook op een andere manier steunen: “Veel ouders steunen bij de opvoeding, bieden een luisterend oor of gaan samen eens met de kinderen leuke dingen in de buurt doen). Soms doet een vraaggezin ook iets terug, bijvoorbeeld helpen met een klusje, een taart bakken voor een verjaardag, het steungezin uitnodigen voor een barbecue of anderszins. Dat is mooi om te zien.”
28 koppelingen
Buurtgezinnen is in zo’n 60 gemeenten actief, Smallingerland is nog de enige gemeente in het Noorden, maar daar komt binnenkort verandering in. In de afgelopen twee jaar heeft Sjikke al 28 koppelingen gemaakt en alleen al in dit jaar hebben 19 vraaggezinnen en maar liefst 43 potentiële steungezinnen zich aangemeld.
Buurtgezinnen is laagdrempelig, informeel, toegankelijk, open, gewoon en pragmatisch. Sjikke vindt het prachtig om als coördinator in Smallingerland de kwetsbaarheid en kracht van mensen te verbinden, om zo te helpen in de ontwikkeling van de kinderen. Want die blijven altijd het belangrijkst. Daarom vraagt Sjikke goed naar de achtergrond van steun- en vraaggezinnen en vraagt ze altijd een Verklaring Omtrent Gedrag aan voor de ouders van het steungezin: “Ik wil echt 100% zeker weten dat alle kinderen op een veilig en vertrouwd plekje terecht komen.”
Wil jij iets betekenen?
Wil jij iets betekenen voor een kind of gezin dat ‘t zwaar heeft of kun je zelf steun gebruiken? Meld je aan via www.buurtgezinnen.nl/Smallingerland of neem contact op met sjikke@buurtgezinnen.nl. Kijk ook Facebook: buurtgezinnen.nl in Smallingerland, hier kun je ook een overzicht vinden van kinderen en gezinnen die nog hulp nodig hebben.
