Herman Pleij verzorgt lezing ‘Sprookjes voor kinderen?

OOSTERWOLDE - In het kader van de Kunstwerf-themamaand ‘Verhalen voor eens en altijd – sprookjes, volksverhalen en fantasy’ staat op dinsdagavond 17 oktober een lezing door Herman Pleij op het programma. De emeritus hoogleraar, auteur en veelgevraagd TV-tafelgenoot vertelt over de relatie tussen sprookjes en het in de loop van de 19e eeuw ontstane kindbeeld. De titel van de lezing is ‘Sprookjes voor kinderen?’, waren sprookjes eigenlijk wel voor kinderen bedoeld? De lezing wordt gehouden in het Stellingwerf College in Oosterwolde.

Specifiek op kinderen gerichte literatuur stamt pas uit de 19de eeuw. Voordien luisterden jongeren naar de verhalen van de volwassenen. Ook zij konden niet zonder legenden, mythen, sagen en kronieken die het aardse leven verhieven en van betekenis voorzagen.

Vanaf de Romantiek werden pogingen gedaan (de gebroeders Grimm) om de oudste sporen van dit vertelgoed (in het Middelnederlands ‘sproken’) op te tekenen uit de mond van boeren. Vanaf het einde van de 18de eeuw werd deze verhalenschat in het kader van een brede erkenning van de kinderwereld ook geschikt geacht en gemaakt voor de opvoeding. Daarin overheerste nog lange tijd het streven om zo streng mogelijk te blijven, met een beroep op verschillende plaatsen in de Bijbel. Kinderen dienden af te schrikken van het kwaad aan de hand van afgrijselijke voorbeelden.

Later zijn de sprookjes geromantiseerd en in die versies nog goed herkenbaar in de ‘soaps’ van de TV: suikerzoete beloningen voor aanvankelijk miskende personen, tegenover eindeloos gerekte ondergangsverhalen over de machtigen der aarde – tot diepe voldoening van de kijkers. Maar zijn zulke sprookjes voor kinderen nog nodig? Of bestaan ze inmiddels in een veelvoud van andere vormen?

Herman Pleij promoveerde in 1979 op het proefschrift ‘Het Gilde van de Blauwe Schuit: Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen’ over onder andere oude carnavalsteksten. In 1981 werd hij hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1992 van 1994 was hij decaan van de Faculteit der Letteren. Op 29 februari 2008 ging hij met emeritaat. Sindsdien publiceert hij veel over cultuurhistorische onderwerpen, zoals het vraagstuk van de nationale identiteit. Als deelnemer aan tv-praatprogramma’s participeert hij regelmatig in het publieke debat.

De avond in het Stellingwerf College begint om 20.00 uur. Kaartjes kosten € 10,- en zijn enkel via de website www.kunstwerf.com verkrijgbaar.