Hartklachten bij vrouwen: weet waar je op moet letten

LEEUWARDEN – Wereldwijd sterven de meeste mensen aan hart- en vaatziekten. In gemeente Leeuwarden is het doodsoorzaak nummer 2. Toch is er nog weinig bekend over hoe dat zich uit bij vrouwen. Bij druk op de borst gaan bij mannen een alarmsignaal af, bij vrouwen zijn de klachten veel subtieler en onduidelijker. Waar het vroeger echt een mannenziekte was, sterven inmiddels dagelijks meer vrouwen (gemiddeld 57) aan hart- en vaatziekten dan mannen (tegen 53) in Nederland.

Van oudsher worden hart- en vaatziekten gezien als een mannenziekte. De meest voorkomende en bekende klacht bij een hartinfarct is een beklemmende of drukkende pijn midden op de borst. Deze pijn kan uitstralen naar bovenarmen, hals, kaak, rug en maagstreek. Je voelt je beroerd en de pijn kan samengaan met zweten, misselijkheid of braken. Vrouwen hebben minder duidelijke signalen, wat het vaak moeilijk maakt snel de juiste diagnose te stellen. Maar pijn in de bovenbuik, kaak, nek of tussen de schouderbladen, kortademigheid, extreme moeheid, duizeligheid, onrustig gevoel of gevoelens van angst en een snelle ademhaling, kunnen dus ook signalen van een hartaanval zijn. Heb je vaker last van één of meer van deze klachten? Bespreek ze met je huisarts.

Wanneer moet je extra alert zijn? Als je tijdens je zwangerschap ernstig verhoogde bloeddruk (pre-eclampsie en HELLP-syndroom) of zwangerschapsdiabetes hebt gehad. Ook loop je bijvoorbeeld een iets hoger risico als je vóór je 40e in de overgang bent geraakt. Daarnaast is het risico verhoogd als je rookt, een hoge bloeddruk, hoog cholesterol of diabetes hebt. Daarnaast val je in de risicogroep wanneer je vader, moeder, broer of zus al voor zijn of haar 65ste een hartinfarct heeft gehad.

Waar mannen op jongere leeftijd klachten krijgen, is het kenmerkend voor vrouwen dat zij op duidelijk hogere leeftijd hartfalen ontwikkelen dan mannen. Een ander belangrijk verschil is dat het bij vrouwen aanzienlijk moeilijker is de juiste diagnose te stellen. Een op de drie vrouwen in ons land sterft daardoor aan hart- en vaatziekten; 80 procent daarvan kan voorkomen worden. Er is nu gelukkig aandacht voor, maar lang werd er alleen naar de man gekeken. Het vrouwenhart is overigens niet zo heel anders dan het hart van een man. Althans anatomisch niet: het is hooguit iets kleiner. Doordat het anders ziek wordt, worden hartinfarcten of vaatproblemen bij vrouwen echter vaak niet of te laat opgemerkt.

De Hartstichting stelt daarom 2,5 miljoen euro aan onderzoeksgeld beschikbaar en richt zich op drie vraagstukken: verkeerde diagnose bij vrouwen, slagaderverkalking bij jonge vrouwen en of er wel of geen hartkatheterisatie nodig is. Om meer inzicht te krijgen, ontwikkelen de onderzoekers een digitale beslishulp. Daarmee zouden huisartsen beter kunnen bepalen of patiënten met pijn op de borst wel of niet naar de cardioloog moeten. Met die digitale beslishulp kan bovendien beter bepaald worden of vrouwen een hartkatheterisatie nodig hebben of niet. Met een hartkatheterisatie kan een cardioloog kransslagadervernauwingen opsporen. De onderzoekers bestuderen ook welke minder belastende scans deze problemen kunnen vaststellen. “Vooral bij vrouwen onder de 60 jaar heeft het niet of te laat stellen van een diagnose een enorme impact”, zegt professor Hester den Ruijter van het UMC Utrecht op de site van de Hartstichting. “Ook is er onvoldoende onderzoek gedaan naar behandelingen voor hart- en vaatziekten die vaker voorkomen bij vrouwen. Met dit grote onderzoek kunnen we flinke stappen zetten naar een betere diagnose en behandeling voor heel veel vrouwen.”