In gesprek over laaggeletterdheid; Moeite met lezen, schrijven en computeren? Niets om je voor te schamen!

FRIESLAND - In deze crisis zijn we ontzettend afhankelijk van communicatie. Veel van onze informatie halen we tegenwoordig van het internet. Voor de één is dit heel makkelijk, de ander worstelt er meer mee. 13% van de Friezen hebben moeite met het lezen en begrijpen van die informatie omdat ze laaggeletterd zijn. RondOm Vandaag ging hierover in gesprek met Rommy van Lingen. Zij is opleidingsmanager van het volwassenenonderwijs van het Friesland College en ondersteunt deze mensen.

Mensen die laaggeletterd zijn hebben moeite met lezen en schrijven. Bij het lezen van lange zinnen en teksten haken ze snel af. Een ander probleem dat vaak voorkomt bij laaggeletterde mensen is dat ze digitaal minder vaardig zijn. Ze zoeken dus ook minder snel informatie op als ze iets niet snappen.

Je kan je dus wel voorstellen dat zo’n crisis lastig is. “Informatievoorziening is enorm belangrijk voor een samenleving,” legt Rommy uit, “Maar het bereikt lang niet alle Nederlanders.” Rommy van Lingen is opleidingsmanager van het volwassenenonderwijs van het Friesland College. Hier geven ze onder andere les aan laaggeletterde mensen uit Friesland. “De schriftelijke informatie van de overheid is vaak ingewikkeld en bevat moeilijke woorden en lange zinnen. De gemiddelde Nederlander vindt dat soms al lastig, laat staan als je echt moeite met taal hebt. Dan is het gewoon onbegrijpelijk.”

Ze zijn ook kwetsbaarder voor nepnieuws. “Dat is iets waar we ook aandacht voor hebben. We proberen de mensen mee te geven dat niet alles wat op het nieuws is, waar hoeft te zijn. We leren ze bijvoorbeeld te kijken van wie het bericht afkomstig is. We kunnen niet voorkomen dat iemand in nepnieuws of phishing trapt, maar wel attenderen dat het bestaat.”

De afgelopen jaren zijn er wel steeds meer initiatieven ontstaan die deze groep kan helpen. Door middel van filmpjes en pictogrammen worden ingewikkelde dingen op een eenvoudige manier uitgelegd. Volgens Rommy een mooie ontwikkeling, maar het blijft een probleem. “Daarnaast moet je rekening houden dat er een taboe ligt op niet goed kunnen lezen en schrijven. Voor nieuwkomers, mensen die vanuit het buitenland in Nederland komen wonen, is het heel gewoon dat je nog niet goed Nederlands kan spreken.”

“Mensen die hier geboren zijn schamen zich dat ze niet goed kunnen lezen en schrijven. Het zijn vaak mensen die na hun middelbare school gelijk zijn gaan werken. Zij hebben die vaardigheid nooit hoeven gebruiken en zo is het een beetje verstoft. Dat kun je heel lang volhouden, maar op een gegeven moment wordt het lastig . Sommige mensen beslissen ook op latere leeftijd nog wat te doen en hun vaardigheden op te krikken. Die mensen helpen wij bij Friesland College.”

Voor Rommy en haar collega’s bracht de coronacrisis een paar extra uitdagingen: “ Normaal geven we les en ondersteunen mensen die laaggeletterd zijn. Docenten en vrijwilligers proberen met lessen hun taalvaardigheden te verbeterenen bij en ondersteunen hen bij praktische vraagstukken.Het was dus wel even wennen toen we dat allemaal online moesten doen.”

Sommige laaggeletterde mensen hebben ook moeite met digitale vaardigheden. Zomaar een digitale les doen gaat dus niet. “Veel van onze studenten hebben wel een telefoon, maar bijvoorbeeld geen laptop of computer. Daar begint het al mee,” vertelt Rommy. “Degene die thuis geen laptop hadden konden er gelijk eentje van school of de lokale bibliotheek lenen. Zo konden we redelijk snel de lessen weer opstarten.”

Rommy benadrukt ook dat wat zij en haar collega’s doen niet alleen gaat over onderwijs: “We houden zo ook contact met onze cursisten. Ze voelen zich, net als iedereen, soms angstig of geïsoleerd. We zijn er ook gewoon om ze een hart onder de riem te steken. Daarnaast leren ze tijdens de online lessen weer nieuwe skills. Vrijwilligers leren ze bijvoorbeeld telefonisch hoe ze een app kunnen downloaden en hoe ze die kunnen openen. Ze leren natuurlijk ook hoe ze kunnen videobellen, dat ze buiten school kunnen gebruiken om te communiceren met familie en vrienden.”

Het is belangrijk dat mensen die laaggeletterd zijn niet buiten de samenleving worden gezet, maar dat we als samenleving hen juist helpen: “Het is een groot taboe, maar je hoeft je er absoluut niet voor te schamen. Het bespreekbaar maken helpt al enorm. In Friesland alleen zijn er al 60 plekken waar je heen kan voor hulp. Als je dat wilt, kun je je inschrijven voor een cursus maar en zijn ook veel vrijwilligers die je kunnen helpen.”

Ga naar www.allesisteleren.nl voor meer informatie.