Verhalen van de spotters bij Frisian Flag

MARSUM - Het is een wonderlijk gezicht. In  Marsum staan, vlak naast de vliegbasis aan het uiteinde van de landingsbaan, een groot aantal mensen op een kleine bult naar de lucht te turen. Bijna allemaal hebben ze camera’s met enorme lenzen, die ze gebruiken om de startende, landende en voorbijvliegende straaljagers en andere militaire vliegtuigen vast te leggen.. RondOm Vandaag kwam even langs en sprak met een aantal van deze mensen. 

Na wat te hebben rondgevraagd blijken er veel verschillende redenen waarom mensen komen kijken. Sommigen zijn fanatiek spotter, voor anderen kwam het gewoon even goed uit en weer anderen vinden het gewoon leuk om een paar uurtjes vrij te maken om iets te zien wat je niet elke dag meemaakt. Dat het spotten van oefende vliegtuigen populair is, is duidelijk te zien. Van een afstandje zie je al een hele menigte op de bult staan, velen hebben zelfs een ladder meegenomen, en nog meer mensen om de bult heen en tegen de hekken aan. Het speciaal aangelegde parkeerplaats staat vol met auto’s. Volgens parkeerwachters stonden er voor de opening om zeven uur al tien auto’s voor de hekken te wachten. Dit is ook de eerste keer in drie jaar dat Frisian Flag wordt gehouden, wat het enthousiasme van de toeschouwers misschien kan verklaren. 

Eén van de toeschouwers: “Ik ben geen vliegtuigspotter. Ik ben fotograaf en ik wilde het gewoon een keer meemaken. Ik maak nu foto’s van de vliegtuigen en straks nog van de mensen. Dan pak ik mijn andere lens erbij. Ik ben hier vandaag met mijn zoon, die vindt het ook leuk. Misschien dat we volgende week nog een keer langskomen, als het wat beter weer is. ”

Een andere vliegtuigspotter had het volgende te zeggen: “Ik ben vliegtuigspotter. Dat doe ik al sinds 1975. Ik ben dus al bijna mijn hele leven aan het spotten. Ik ben hier dus vaak, zeker met Frisian Flag. Vroeger kwam ik hier wel vaker, bijna dagelijks. Dan waren we vrij van school s’ middags en kwamen we hier altijd. We hebben een website waar we alles wat hier in Leeuwarden gebeurt sinds 1937 beschrijven, vanaf het begin van de vliegbasis.” 

Verder vertelt hij waarom deze oefeningen zo speciaal zijn. “Het is een oefening waarvan er maar een paar van zijn in Europa. Dit zijn echt de top of the bill oefeningen, hele complexe scenario’s. Wij hebben hier het grootste oefengebied van west-Europa, je kan zo boven de noordzee vliegen en de geluidsbarrière doorbreken. Dat kan nergens anders in Europa.” 

Over het ontstaan van de kijkersbult zegt hij: “Vroeger stond je nog dichterbij, maar vanwege de rondweg hier hebben ze het hek naar achteren gebracht. Toen hebben wij gezegd dat we hier wel wat veiliger bij willen staan. In samenwerking met de Luchtmacht, de gemeente, de provincie en Aviation Group Leeuwarden is toen deze bult aangelegd. Je ziet dat er dus veel gebruik van wordt gemaakt.” 

Op de bult  er spotters vanuit het hele land, ook deze spotters uit Waalwijk: “Ik spot al sinds ik een klein manneke was.” zegt hij. Op de vraag waarom het zien van zulke vliegtuigen zo leuk is zij hij: “Die tik heb je of je hebt het niet. Het is af en toe hectisch en dan weer even rust.” En nabije vriend zegt ook “Je komt leuke mensen tegen.” De twee vrienden vertellen dat ze met de camper hier naar toe zijn gekomen en van plan zijn drie dagen te blijven, waar vandaag de tweede dag is. 

Verderop staan twee oudere mannen, een identieke tweeling. Zij hadden het volgende te zeggen: “We zijn niet echt vliegtuigspotters, maar we hebben wel interesse. We zijn.” Ze zeggen dat ze hier zo dichtbij kunnen komen. “Als je ze ziet vliegen zijn ze heel ver weg, nu zie je ze landen en opstijgen. We komen hier al zolang ze de oefeningen hier doen. We proberen altijd een dag even te gaan kijken. Het is gewoon indrukwekkend, als ze hier met zijn vieren aankomen en uitwaaieren. Het is gewoon mooi.”

Een eindje verderop staan ook een paar Duitse spotters die vanuit Bremen naar hier zijn gekomen om Frisian Flag mee te maken.“het is voor ons de eerste keer dat we bij zo’n oefening zijn. We gaan wel eens naar militaire bases en vliegvelden, maar niet iets zoals dit.” Verder zeggen ze dat ze zulke oefeningen niet in Duitsland hebben, en dat ze voor het eerst hier in Friesland zijn. “Het is fascinerend om die vliegtuigen en straaljagers te zien opstijgen en landen. Wanneer ze starten en je ziet de afterburn, je voelt de vibraties en hoort dat geluid van zo’n afstand, het is heel cool.” Een ander zegt: “We zijn nog nooit in Friesland geweest, maar het is hier echt leuk.”

Een andere spotter met een enorme lens schrijft normaliter artikelen voor militaire magazines van over de hele wereld. Bij Frisian Flag is hij echter gewoon lekker aan het hobby-fotograferen. “Vanavond komen de Canadezen. Die zijn bijzonder, die zie je niet zo veel. Die wil ik graag op de foto zetten. Ook de Italianen vind ik leuk om te zien, en natuurlijk onze Nederlandse F35’s, die heb ik nog nog niet veel kunnen fotograferen.”

“Ik schrijf voornamelijk over helikopters en bezoek militaire oefeningen, vliegvelden en  militaire basissen. Dit spotten doe ik er als hobby bij, normaal gesproken kom ik voor mijn werk in binnen- en buitenland. We schrijven dan vooraf een brief of een mail of we langs mogen komen, er een artikel over mogen schrijven en interviews kunnen doen. Maar hier in Nederland is het heel lastig voor elkaar te krijgen om überhaupt iemand te kunnen interviewen. Als ik in andere landen vraag of ik mee kan vliegen is het geen probleem, maar hier in Nederland is het not done om mee te vliegen als burger, dat krijg je gewoon niet voor elkaar. Ook in het bezoeken van een basis zijn ze heel terughoudend terwijl ze dat in het buitenland alleen maar leuk vinden, daar zijn ze er apetrots op. Ik weet niet wat het is, zo gaat het al jaren hier in Nederland.

Een oudere man zegt dat hij op de motor vanuit Dalfsen (in de buurt van Zwolle) hiernaartoe is gereden. “Ik kom hier normaal gesproken elk jaar.” De afgelopen jaren heeft hij, net als vele anderen, niet naar Frisian Flag kunnen gaan vanwege de coronacrisis. “Ik probeer tussen elf en twee uur aan te komen, dan zie ik aankomst en vertrek. Als ik dat gezien heb vind ik het wel weer goed.” 

Bij de ingang van het parkeerterrein staan een aantal parkeerwachters. In totaal proberen rond de zestig vrijwilligers het verkeer in goede banen te leiden. Allemaal zijn ze lid van de AGL, de Aviation Group Leeuwarden. De vrijwilligers zijn zelf ook spotters en hebben liefde voor deze luchtbasis. AGL kent ongeveer 700 leden en is een organisatie die. De meeste leden komen uit Friesland, maar op de koude dinsdag was er ook een vrijwilliger uit Rotterdam aanwezig. “Ik ben pas gepensioneerd dus kan ik een paar dagen hier naartoe gaan.”