Steeds meer mondkapjes op straat

FRIESLAND - Is het jou ook opgevallen dat er steeds meer zwervende mondkapjes op straat liggen? Het viel Nederland Schoon ook op en daarom deden ze dit jaar in juli en in oktober steekproeven in zeven Nederlandse gemeenten om te kijken hoeveel mondkapjes er op straat en in de natuur terecht komen. De data die ze vonden zijn ook voor Friesland toepasbaar en legden een potentieel groot probleem bloot.

In Den Haag, bij het hoofdkantoor van Nederland Schoon, kwamen steeds vaker klachten binnen over rondslingerende mondkapjes en andere corona-gerelateerd rommel. Reden genoeg om een onderzoek te doen, vonden ze, want hoe groot is dat probleem nu werkelijk? Ze deden dit jaar twee keer steekproeven bij zeven verschillende gemeenten met verschillende stedelijkheidsklassen. De ene steekproef werd gedaan in juni, toen het gebruik van mondkapjes nog niet werd aanbevolen door de overheid. Daaruit bleek dat gemiddeld 1.7% van het gevonden grof zwerfafval bestaat uit corona-afval.

Drie maanden later deden ze nogmaals een steekproef, dit keer nadat de overheid kwam met het dringende advies om mondkapjes te dragen in openbare gebouwen. Rond die tijd werd het dragen van mondkapjes steeds normaler in Nederland en het is dan ook niet geheel verrassend dat ook het aantal mondkapjes in de natuur steeds groter werd. In deze nieuwe steekproeven was gemiddeld 4,3% van het gevonden grof zwerfafval corona-gerelateerd.

Nederland Schoon maakt zich daarover zorgen. In de eerste plaats omdat er volgens het OMT een hele kleine kans bestaat op virusoverdracht als je een vies mondkapje aanraakt. Nederland Schoon volgt hierin de informatie van het RIVM: Er zijn aanwijzingen dat indirecte overdracht mogelijk is wanneer een persoon met de handen besmette oppervlakken en voorwerpen heeft aangeraakt waarop voldoende infectieus virus aanwezig is en daarna de mond, ogen of neus aanraakt (WHO 2020 transmission, ECDC Q&A4, Van Doremalen 2020).

Daarnaast zijn de meeste wegwerp mondkapjes niet afbreekbaar. Hoewel deze mondkapjes gemaakt lijken te zijn van papier of stof, bestaat het voornamelijk uit polypropyleen, een soort plastic. Dat betekent dat als zo’n mondkapje in de natuur belandt, het voor eeuwig in het systeem blijft. Het is bizar om je te bedenken dat als deze mondkapjes in de natuur blijven liggen, daar over 500 jaar nog steeds sporen zijn te vinden van deze pandemie.
Kijk eens rond in je eigen omgeving. Valt het je ook op dat je steeds meer mondkapjes op straat ziet zwerven? De kans is groot dat dat er nog meer zullen worden, nu er in openbare ruimtes een mondkapjesplicht is. Nederland Schoon vindt het belangrijk om hier aandacht voor te vragen, zeker omdat Friesland tot nu toe één van de schoonste provincies van Nederland is. De afgelopen jaren zijn ze druk bezig geweest om Friesland 100% zwerfafvalvrij te maken en dit jaar zagen ze al 19% vermindering in (grof) zwerfafval!

Gelukkig is het probleem van zwervend corona-afval makkelijk zelf op te lossen. Gooi je eigen mondkapjes in de prullenbak na gebruik, of gebruik herbruikbare mondkapjes. Nederland Schoon raadt wel af om zwervende mondkapjes zonder handschoenen en/of prikstok van de grond te rapen, vanwege de kleine kans op virusoverdracht. Raap gebruikte mondkapjes daarom nooit met blote handen van de grond, maar trek handschoenen aan of gebruik een prikker of grijper. Het is ook slim om tijdens het opruimen niet aan je gezicht te zitten, de mondkapjes thuis zo snel mogelijk in de prullenbak te gooien en daarna goed je handen wassen. Doe vooral waarbij jij je veilig voelt, drukt Nederland Schoon ons op het hart.