Groen wonen in het groen van Sonnega

Het is oktober woonmaand. De tijd om stil te staan bij hoe je woont. Niet alleen qua interieur, maar ook qua duurzaamheid. Er zijn talloze energiebesparende maatregelen die je in je huis kunt toepassen. Gertrud van Leeuwen (68) en Berend Brummelman (77) zijn echte voorlopers en wonen al 25 jaar energieneutraal.

Het is een bijzonder gezicht Gertrud zittend op een gestucte bank die is ingebouwd in de ronding van de muur. Het is een van haar lievelingsplekjes. Vlakbij de aangenaam warme kachel, de levensader van deze bijzondere woning. Ze verhaalt met trots over hun woning in het bos van Sonnega, dat het stel in 1995 speciaal liet ontwerpen door architect Willem Grotenbreg. In 2008 werd hij uitgeroepen tot ‘groenste architect’ van Nederland, terwijl hij in de jaren negentig slechts een van de weinigen was die daadwerkelijk over de benodigde kennis beschikte om ze verder te kunnen helpen

“We wilden graag buiten wonen en het liefst zo milieubewust mogelijk, maar in die tijd waren de mogelijkheden beperkt. Het was lastig om mensen te vinden die ervaring hadden met dergelijke bouw, laat staan dat ze er affiniteit mee hadden.” Na drie jaar zoeken vonden ze een prachtig plekje midden in de natuur, waar ze een fraai Zweeds huis op hebben laten bouwen. Ze kozen voor houtskeletbouw vanwege hoge isolatiewaarden en importeerden vanuit Zweden driedubbele beglazing. “Dat was nog een hele zoektocht.” Maar absoluut noodzakelijk omdat ze gebruik maken van passieve zonne-energie en actieve zonne-energie. “Via de serre die doorgetrokken is tot de bovenverdieping vangen ze veel warmte op. “In het voor- en najaar wordt het huis indirect verwarmd door de zon, waardoor we veel minder hoeven te stoken.”

Al in het vroege voorjaar is het heerlijk hier.” De actieve energie wordt opgewekt via de 42 zonnepanelen op het dak van de schuur. “Zo’n groot aantal zou tegenwoordig niet meer hoeven, maar destijds was dat nodig om quitte te kunnen spelen. Ze hebben ook wat minder vermogen dan de nieuwste modellen dus binnenkort laten we weer controleren of ze nog rendabel zijn of dat ze hun langste tijd gehad hebben.”

Energieneutraal in Friesland

Gertrud en Berend behoorden tot een van de eersten die in Friesland energieneutraal gingen wonen. “We wilden geen gas, maar ook absoluut geen gebruik maken van de olietank die de vorige bewoners hadden achter gelaten. Het was zoeken naar een alternatief. Aardwarmte was toen nog niet beschikbaar, maar met de hulp van onze architect kwamen we uiteindelijk toch gewoon in Friesland uit voor de oplossing.” Tigchelaar uit Reduzum bouwde speciaal een milieuvriendelijke Finse tegelkachel, die brandt op hout en het hele huis verwarmd. De rookgassen van het vuur worden door de muren geleid waardoor de stenen warm worden en het dus in de hal, keuken en woonkamer een aangename temperatuur is. Zelfs in de badkamer omdat de schoorsteen daar doorheen loopt. “En ik heb maar één grote mand hout nodig voor 24 uur warmte,”, zegt Gertrud trots.
Ook bijzonder: ze hebben geen aansluiting op het riool. Het afvalwater gaat door een helofytenfilter. In de tuin is een deel afgezet voor het natuurlijke filtersysteem dat dankzij de werking van het riet, zand en schelpen weer schoon de sloot in stroomt. Terwijl het regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor de toiletspoeling. “Ook hebben we een warmte-terugwinnings-apparaat voor de afvoer van verontreinigde lucht van de wc, badkamer en keuken.” Het huis is kortom het praktijkvoorbeeld van hoe je groen kunt wonen. Zelfs 25 jaar later nog.

eigen beeld