Voorkant van To Hofstra schrift van het oorlogsjaar 1943.
Voorkant van To Hofstra schrift van het oorlogsjaar 1943. Foto: Fries Verzetsmuseum Leeuwarden

Vandaag is het Frieslands bevrijdingsdag van WOII

Historie

FRIESLAND - Omdat het vandaag op 15 april de dag is dat Friesland werd bevrijd van de Duitse bezetter, inmiddels 76 jaar geleden, lanceert het Fries Verzetsmuseum een speciale website en app met verhalen uit de oorlog van een gewoon iemand uit Friesland. Zo kun je meemaken hoe gewone mensen de Tweede Wereldoorlog hebben beleefd. Je kunt de schriften vinden op oorlogsschriften.nl.

De oorlogsschriften zijn tien dagboeken van de tiener To Hofstra uit Sneek, geschreven tussen mei 1940 tot maart 1946. De dagboeken maken deel uit van de collectie van het Fries Verzetsmuseum en bevatten een schat aan informatie over de ontwikkeling van de oorlog in Friesland en in heel Nederland. 

Met het vernieuwde oorlogsschriften.nl hoopt het Fries Verzetsmuseum meer mensen te laten kennisnemen van de persoonlijke beleving van een jongere in oorlogstijd. De oorlogsschriften zijn te bekijken via de internetbrowser en als webapp op tablet of smartphone.

De tiener To Hofstra

To Hofstra (1924-2011) is zestien jaar en woont in Sneek als ze in mei 1940 begint met het schrijven over de veranderende wereld om haar heen. De Tweede Wereldoorlog is net uitgebroken en haar opleiding aan de huishoudschool wordt erdoor stopgezet. To zorgt, om de verplichte arbeidsdienst voor meisjes te omzeilen, als huishoudelijke hulp voor haar dove oma en volgt een opleiding tot kleermaker. 

Ondertussen schrijft ze zes jaar lang bijna dagelijks in haar dagboek. Ze verzamelt krantenartikelen, pamfletten, munten, bonnen en postzegels om haar teksten te illustreren. Zo beschrijft To het dagelijks leven tijdens de oorlog, zoals de bevrijding van Sneek op 15 april 1945:

Hevig gedreun en geknal op de dag van de bevrijding

‘Op eens komt er een zware gepantserde Duitse auto voorbij. Even later fietsende soldaten. Plotseling horen we hevig gedreun een hevig gesis en geknal. in de bijkeuken staan we met jassen aan dodelijk verschrikt bijeen. Er stijgen in de buurt van het stadhuis grote rookwolken op. (..) Even later horen we dan ook knallen en er verschijnen mannen in blauwe overalls op straat met wit-blauwe banden om de arm waarop staat Oranje NBS.’

‘Zij vegen de straten schoon. Ze zeggen dat Sneek hiermee is vrijgegeven door de Duitsers. Iedere tank wordt bestormd. De mensen vliegen uit huis. Het gejuich is niet van de lucht.’

In het jaar 2000 krijgt het museum haar schriften

Na de oorlog gebruikt To haar eigen schriften bij de lessen die zij geeft als onderwijzeres in het jeugdwerk. Begin 2000 draagt To, dan 75 jaar, de schriften over aan het Fries Verzetsmuseum. Sindsdien heeft het Fries Verzetsmuseum de schriften toegankelijk gemaakt voor een breder publiek. Vanwege het kwetsbare materiaal werden de oorlogsschriften gedigitaliseerd en zijn ze voor iedereen te lezen via de website oorlogsschriften.nl. 

Bruikbare schriften voor onderzoek en onderwijs

Voor zowel onderzoek als voor het onderwijs zijn de schriften erg bruikbaar. Het museum hoopt met het openbaar maken van de schriften om bezoekers te inspireren verder onderzoek te doen naar persoonlijke verhalen uit de oorlog. De webapp werd ontwikkeld door het bedrijf Coolminds en is toegankelijk via de internetbrowser, maar kan ook op een tablet of smartphone worden bekeken.

De lancering van de nieuwe oorlogsschriften.nl markeert ook de aftrap van een reeks activiteiten die het Fries Verzetsmuseum organiseert in het kader van de landelijke bevrijdingsdagactiviteiten. Hoewel het museum momenteel nog gesloten is, is het toch mogelijk om virtueel het Fries Verzetsmuseum te bezoeken, via virtueletour.friesverzetsmuseum.nl


Het eerste van de tien schriften van To Hofstra, over de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. - Fries Verzetsmuseum Leeuwarden

Op 5 mei een Human Library-event

Ook organiseert het Fries Verzetsmuseum een online Human Library-event op de nationale Nederlandse bevrijdingsdag 5 mei. Tijdens de Human Library mag je alles vragen en kan je alles bespreken met ‘levende boeken’. Dat zijn mensen met een bijzonder verhaal of een interessante levenswijze. In een open, één-op-één gesprek vertellen zij hun levensverhaal en krijgen bezoekers de kans vragen te stellen. 

Aanmelden is gratis en kan vanaf 19 april via de website van het Fries Verzetsmuseum. Of stuur vanaf eind april een gratis kaartje naar iemand aan wie je denkt, met uniek beeldmateriaal van de Friese bevrijding, via Omapost.

Tot stand gekomen dankzij steun van Stichting Friesland 1940-1945

De website Oorlogsschriften.nl is tot stand gekomen met steun van Stichting Friesland 1940-1945, Stichting Sneek 1940-1945 en Stichting Fries Verzetsmuseum. Het Fries Verzetsmuseum is onderdeel van het Fries Museum. Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Leeuwarden, de BankGiro Loterij en de Ir. Abe Bonnema Stichting. 

Afbeelding
Gemeentehuis Weststellingwerf kleurt blauw vanwege jubileum Canadian Royal Airforce Politiek 37 minuten geleden
Afbeelding
Steeds meer boeren in Friesland stappen over op kruidenrijk grasland Agrarisch nieuws 2 uur geleden
Rieneke van Tongeren
Rieneke van Jongeren vertelt over haar boek: ´Mahmoud & Mahmoud´ Evenement 4 uur geleden
Afbeelding
Duidelijkheid over beheer oevers langs Friese vaarwegen Natuur 16 uur geleden
Het afkoppelen van de regenpijp.
Week van de Groene Tuin helpt Friezen op weg om tuin te vergroenen Natuur 18 uur geleden
De leden van Agora Club Súd East Fryslân houden van 4 t/m 25 april een online veiling via hun Facebookpagina. De opbrengst is bestemd voor een beleeftafel voor Odensehuis Dirk Baron in Drachten.
Agora Club 14 houdt online veiling voor Odensehuis Dirk Baron Verhalen uit de buurt 21 uur geleden
Afbeelding
Tweede Paasdag: Miniatuur & Modelbouwspektakel Steenwijk Evenement 28 mrt, 08:00
Afbeelding
Campagne Doortrappen feestelijk van start Gezondheid 27 mrt, 20:00