“Ik zag kinderen onnodig dood gaan”

FRIESLAND - Machteld Smilde (30) is moeder van een tweejarige dochter en waarnemend huisarts in Drachten. Alsof dat nog niet genoeg is werkt ze elk jaar enkele maanden in Gambia om daar de bevolking te helpen. Dat is hard nodig. Tijdens het malariaseizoen vorig jaar stierven in een stad zo groot als Drachten maar liefst 540 jonge mensen. Dat wil Machteld voorkomen. Jij kan haar helpen door een klamboe ter waarde van €2,50 te doneren.

In het najaar van 2020 komt Machteld min of meer bij toeval in het vissersdorp Tanjeh terecht. Er is een klein gezondheidscentrum, maar de staat ervan is erbarmelijk. Er is slechts één verpleegkundige en er zijn nauwelijks voorzieningen, zelfs geen paracetamol of voldoende middelen tegen malaria. Maar overheidssteun wil het dorp niet omdat de Gambiaanse overheid bekend staat om zijn corruptie. Machteld omschrijft de situatie als schrijnend en begint een dag later gelijk met haar werkzaamheden.

‘Ik tekende hun doodsvonnis’

Ze beseft dan nog niet in welk avontuur ze zich stort, hoewel ze na jaren vrijwilligerswerk in Zimbabwe en Gambia echt wel wat gewend is. “Er is weinig voor handen, maar met weinig kan je al veel doen. Maar hier diende het ene noodgeval na het andere zich aan. Allemaal met malaria. Daar zijn pillen voor, maar sommige patiënten waren al zo ziek dat ze in coma lagen en dus niet konden slikken.” Het enige wat Machteld in die situatie kon doen was ze doorsturen naar het ziekenhuis in de grote stad, uren verderop. “Ik wist dat ik daarmee hun doodsvonnis tekende, maar meer kon ik niet doen.”

Het is zo heftig dat Machteld steeds meer gedemotiveerd raakt. “Ik weet wat ik moet doen om te helpen, maar kon bij gebrek aan middelen niks doen. Ik herinner me een moeder die haar dochter van negen in mijn armen legde. Het meisje had gele ogen van de malaria. Ik weet nog dat ik naar dat meisje keek en realiseerde dat het niet goed zou komen. Het enige wat ik voor de moeder kon doen was sorry zeggen en haar doorverwijzen. Dat was een keerpunt. Ik dacht of ik stop ermee of ik vraag om hulp, want dit trek ik niet.”

Schreeuw om hulp

Inmiddels is Machteld het gezicht van de stichting Community Health Support Gambia. Maar haar eerste schreeuw om hulp is aan vrienden en familie die ze om een donatie vraagt voor medicijnen die ze via een infuus kan indienen. “De volgende ochtend werd ik wakker en zag ik allemaal lieve reacties en de ene na de andere donatie binnenkomen. Bizar mooi.” Het zorgt voor een ommekeer. “Ik wist toen: we kunnen het, maar moeten het wel samen doen.” Dus koopt ze medicijnen, maakt ze handmatig posters met uitleg voor de verpleegkundige, wordt er stromend water aangelegd en een noodaggregaat geregeld.

Dat malariaseizoen sterven er door gebrek aan spullen alsnog 540 mensen onder de 35 jaar in een gemeente zo groot als Drachten. Om dat idiote sterftecijfer omlaag te krijgen, gaat ze samen met de verpleegkundige, het dorpshoofd en een comité wijze mannen en vrouwen om tafel. Ze bedenken concrete oplossingen zoals het uitdelen van klamboes, waarmee je al 75 procent van de malariasterfte kunt reduceren. Een klamboe kost €2,50, gaat zeven jaar mee en beschermt drie personen. Ook richt ze zich op preventieve medicatie voor de kinderen en het ontwormen van de kleintjes. Omdat er in Gambia geen NGO’s (organisaties die onafhankelijk zijn van de overheid) zijn, besluit ze het allemaal zelf te doen. En met een kleine investering kun jij ook al helpen. Het regenseizoen begint in juli en er is 37.000 euro nodig om de gemeenschap te beschermen. Help jij Machteld in haar strijd tegen malaria? Kijk op klamboesgambia.nl voor meer informatie en om te doneren.