Buitenmuseum over onderduiken op eiland middenin Friesland

FRIESLAND - Foto’s en verhalen van een gezin dat tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken heeft gezeten op een Fries eiland - niet in de Waddenzee maar notabene middenin het hart van Friesland in de Alde Feanen (!) - zijn in een speciaal buitenmuseum te bekijken op dat eiland: It Eilân-West in Goaiïngahuzen.

De destijds achtjarige onderduiker Hans Horreüs de Haas opende deze week dit buitenmuseum van It Fryske Gea op It Eilân-West. Er is een serie foto’s te zien die gemaakt is door zijn vader Roelof Horreüs de Haas. Vader De Haas verbleef in WOII samen met zijn twee zonen op boerderij Heach Hiem van de familie De Boer in de Alde Feanen. 

Bij elke foto hoort een verhaal. Speciaal voor deze tentoonstelling sprak Hans de Haas deze verhalen in. Zo zijn ze voor iedereen te beluisteren. Het buitenmuseum op It Eilân-West in Nationaal Park Alde Feanen is vanaf vrijdag 9 juli op eigen initiatief te bezichtigen.

Volledig omgeven door vaarten en sloten

It Eilân-West volledig omgeven door vaarten en sloten en door die geïsoleerde ligging in oorlogstijd uitermate geschikt om onder te duiken. It Fryske Gea kende het verhaal van Roelof Horreüs de Haas en heeft in het kader van 75-jaar Vrijheid (in het jaar 2020) deze kijk- en luisterroute ontwikkeld. 

“We hebben een selectie gemaakt uit adviseur cultuurhistorisch landschap de prachtige collectie zwart/wit foto’s van De Haas voor dit tijdelijke buitenmuseum”, zegt Stefien Smeding van It Fryske Gea. “Samen met de geluidsfragmenten van zoon Hans de Haas is het een indrukwekkend geheel geworden.”

Onderduiker van destijds is inmiddels 85

Hans de Haas, die inmiddels 85 is, weet zich nog veel te herinneren over de bijzondere laatste oorlogsmaanden. It Fryske Gea: “De levensgrote foto’s van toen in het landschap van nu, vertellen ons wat er allemaal is veranderd, maar geven ook veel herkenningspunten in het landschap. It Eilân-West was en is alleen over water bereikbaar. Vroeger vooral vanuit Grou, tegenwoordig voor alle ‘boatsje-minsken’. Juist de geïsoleerde ligging van It Eilân-West maakt de beleving van deze buitententoonstelling over onderduiken nog indringender.”

Bang om opgepakt te worden voor de Arbeidseinsatz

Bang om opgepakt te worden voor de Arbeitseinsatz door de Duitse overheerser vlucht Roelof Horreüs de Haas tijdens de Tweede Wereldoorlog terug naar zijn geboortegrond, Friesland. Bij de familie De Boer op boerderij Heach Hiem krijgt hij onderdak samen met zijn twee zonen Gerard (toen 12) en Hans (toen 8). 

Roelof de Haas heeft deze tijd nauwkeurig vastgelegd in aantekeningen en foto’s. Het zijn verhalen over en beelden van het landschap, het boerenleven, maar ook de belevenissen van de kinderen die zich vrij waanden tijdens het spelen in de natuur. Hans de Haas: “Waarschijnlijk heeft mijn vader gedacht ‘Mijn camera moet als eerste mee!”

Niet de enige familie die onderdook in het waterrijke landschap

Het geïsoleerde leven van de onderduikers in de Alde Feanen tijdens de Tweede Wereldoorlog is door die ingeving vastgelegd. En de familie De Haas was niet de enige familie die dit uitgestrekte waterrijke landschap kon gebruiken als veilige schuilplaats.

Dit museum is alleen per boot bereikbaar

It Eilân is in de zomermaanden alleen per boot bereikbaar. Aanleggen kan bij de steiger van de Marrekrite aan de Janssleat (PR50). Eén van de plekken speciaal gereserveerd voor bezoekers van de tentoonstelling.

De verhalen zijn te beluisteren via een app. Bezoekers kunnen zich voorbereiden via de website van It Fryske Gea.