Anticonceptie: dit kunnen mannen doen!

Om te voorkomen dat je zwanger wordt bij geslachtsgemeenschap zijn het condoom, de pil en de spiraal de meest populaire vormen van anticonceptie. Nog steeds zijn het vooral vrouwen die daarin het voortouw nemen. Kunnen mannen nou niet meer doen dan alleen een rubbertje aanbrengen?

Is het alleen de verantwoordelijkheid van vrouwen om te zorgen dat ze niet zwanger wordt? Een kinderwens en zwangerschap gaat net zo goed de man aan. Bovendien: seks heb je met z’n tweeën, en dat is nooit zonder risico. Een man mag er eigenlijk niet vanuit gaan dat een vrouw altijd een betrouwbare anticonceptiemethode gebruikt en dat goed doet. Er zijn ook vrouwen die minder betrouwbare methoden gebruiken, zoals terugtrekken of periodieke onthouding, al dan niet met behulp van een app. Maar liefst een op de 12 vrouwen in de vruchtbare leeftijd kan onbedoeld zwanger raken omdat ze seksueel actief is en geen anticonceptie gebruikt.

Mannen willen meedenken

Rutgers, het Nederlandse kenniscentrum over Seksualiteit, deed vorig jaar in het kader van Wereld Anticonceptie Dag een onderzoek waar uit blijkt dat driekwart van de jongvolwassenen (18-30 jaar) vindt dat mannen en vrouwen beide even verantwoordelijk zijn voor anticonceptie. In de praktijk blijkt echter dat die verantwoordelijkheid niet altijd gelijk wordt gedeeld en verschillend wordt vormgegeven. Wat blijkt? Driekwart van de mannen wil wel meedenken en meebeslissen over de anticonceptie. De Rutgers stichting stimuleert die betrokkenheid, want meer betrokkenheid van de mannelijke partner kan immers bijdragen aan preventie onbedoelde zwangerschap.

In de praktijk is de verantwoordelijkheid in minder dan de helft van de gevallen (45%) gelijk verdeeld. Volgens 47% van de vrouwen ligt deze in de praktijk vooral of alleen bij haar, terwijl deze volgens mannen voor maar 27% vooral of alleen bij hem ligt. Vrouwen waarderen betrokkenheid van hun bedpartner, maar dat mag niet ten koste gaan van haar eigen regie. 78% wil zélf de controle houden over het wel of niet zwanger worden.

Nooit honderd procent veilig

Maar ook met een betrouwbare anticonceptiemethode ben je nooit honderd procent veilig. De pil moet bijvoorbeeld elke dag rond hetzelfde tijdstip worden geslikt en is minder betrouwbaar bij overgeven of diarree. Ook bij andere methoden, zoals een prikpil, anticonceptiering of hormoonstaafje, loop je risico omdat die me regelmaat vervangen moeten worden. Dat er ondanks het gebruik van anticonceptie soms toch zwangerschappen ontstaan, blijkt wel uit de gegevens van abortusklinieken. Twee derde van de vrouwen geeft namelijk aan wel degelijk anticonceptie te hebben gebruikt. Uit onderzoek blijkt dat wanneer een man betrokken is bij het anticonceptiegebruik van zijn partner de kans op een onbedoelde zwangerschap kleiner is.

Het veiligst is het gebruik van een betrouwbare anticonceptiemethode én een condoom. Ook omdat alleen een condoom je tegen soa’s beschermt. Naast het mannencondoom, zijn er niet gek veel andere opties voor mannen. Een vasectomie (ook wel sterilisatie geheten) is een optie als er geen kinderwens (meer) is. Door het onderbreken van de zaadleiders wordt ervoor gezorgd dat er geen zaadcellen in het sperma terechtkomen, waardoor de man steriel is. Deze ingreep is redelijk definitief, hoewel er tegenwoordig ook hersteloperaties uitgevoerd worden.

De mannenpil

Een mannenpil is er nog steeds niet. Te weinig mannen zouden bereid zijn deze te nemen en te weinig vrouwen willen de bescherming tegen zwangerschap in handen van de man leggen. Ze willen zelf de controle houden over het wel of niet zwanger worden. “Daarnaast is het ontwikkelen van een mannenpil nogal ingewikkeld”, verklaart Bart Fauser, emeritus hoogleraar voortplantingsgeneeskunde aan de Universiteit van Utrecht, tegenover RTL Nieuws. “De vruchtbaarheid bij vrouwen is meer een zwart-wit situatie: er is een keer per maand een eisprong die je vrij eenvoudig kunt tegenhouden. De eitjes blijven rijpen, je zorgt er met de pil alleen voor dat er geen eisprong plaatsvindt. Bij mannen is dit niet zo simpel.”

De vruchtbaarheid bij vrouwen is meer een zwart-wit situatie: er is een keer per maand een eisprong die je vrij eenvoudig kunt tegenhouden

Een man maakt dagelijks zo’n honderd miljoen zaadcellen aan. Fauser: “Als je hier een hormonale pil voor zou maken, dan moet je het eigen hormoonsysteem heel diep onderdrukken zodat er bijna geen zaadcellen meer worden gemaakt. Maar dan wordt ook de eigen testosteronproductie sterk onderdrukt en dat leidt tot impotentie. Dan moet er weer mannelijk hormoon worden toegediend.”

Sperma blokkeren

Er worden echter nog steeds alternatieven bedacht. Zoals het Amerikaanse initiatief: de Vasalgel. De gel wordt in de zaadleider geïnjecteerd en zodat het de sperma blokkeert. Met een andere injectie wordt verstopping opgeheven waardoor de man weer vruchtbaar is. De gel is echter nog niet op de markt. Ook omdat het een ingewikkelde en kostbare weg is waar veel farmaceuten zich niet aan willen branden omdat zij stellen dat er te weinig belangstelling voor zou zijn.

Dat mannen niet geïnteresseerd zijn of bang zijn voor anticonceptie is een misvatting zeggen Amerikaanse onderzoekers Stephanie Page en William Bremner (Universiteit van Washington). Page onderzoekt al 18 jaar naar anticonceptie bij mannen. In het tv-programma Dokter van Morgen legt ze uit bezig te zijn met het testen van een gel dat bestaat uit Nestorone (een progestageen hormoon dat wordt gebruikt voor anticonceptie bij vrouwen) en testosteron. Het is een omkeerbaar middel (als je ermee stopt ben je weer vruchtbaar) dat is ontworpen om door de huid van de bovenarmen en schouders te worden opgenomen.

Anticonceptiegel

Het product word onder 400 koppels wereldwijd getest. De anticonceptiegel is ontworpen om de mannelijke spermaproductie te stoppen, zonder dat dat effect heeft op zijn seksuele behoeften of plezier. De man brengt de gel eenmaal per dag aan op de schouder. Zodra het aantal zaadcellen van de man een geschikt niveau heeft bereikt om een zwangerschap te voorkomen - een proces dat gemiddeld acht tot zestien weken duurt - zal het paar (alleen koppels met een duurzame relatie werden toegelaten tot de test) geïnformeerd worden dat ze de gel een jaar lang als enige vorm van anticonceptie moeten gaan gebruiken. Tijdens deze fase wordt het aantal zaadcellen van de man regelmatig gecontroleerd om de kans op zwangerschap te minimaliseren.

Sta jij als man open voor een alternatief zoals de anticonceptiepil of gel? Laat het ons weten in een reactie.