Team Vroegtijdig Interventie bij Psychose (VIP) Friesland ondergebracht bij KieN

FRIESLAND - Vanaf 2021 gaat het VIP-team, het team Vroegtijdige Interventie bij Psychose, over van hun vorige werkgever GGZ Friesland naar KieN, een andere aanbieder van specialistische GGZ voor jongeren en volwassenen in Friesland. De reden daarvoor is dat GGZ Friesland het team onder wilde brengen in verschillende regionale teams, terwijl oprichtster en directeur Nynke Boonstra, juist de noodzaak ziet van zo’n specialistisch team. In de RondOm Vandaag licht ze dat graag toe.

Nynke Boonstra, zelf verpleegkundig specialist, deed in 2008 haar promotieonderzoek naar manieren om psychoses vroegtijdig te herkennen. Tijdens haar onderzoek doet ze echter ook nog een andere ontdekking. Ze komt erachter dat een specialistisch team, bestaande uit verschillende expertises, heel belangrijk is in de behandeling van cliënten met een psychose in een vroeg stadium. In 2008 zet ze daarom het VIP-team op, het team Vroegtijdige Interventie bij Psychose.

Dergelijke VIP-teams verschijnen in de jaren daarna in heel Nederland. Ze werken vanuit de zorgstandaard psychose, een landelijke standaard waarin staat hoe een psychose het beste behandeld kan worden en waarom dat de beste manier is. Daarnaast wordt de VIP methodiek zoals die ook in Nederland wordt vormgegeven, internationaal geaccepteerd als de methode voor goede behandeling voor vroegtijdige psychoses. Het team werkt geïntegreerd aan herstel op alle gebieden op basis van wetenschappelijke gronden.

Toch besluit GGZ Friesland dit jaar om hun expertiseteams, waaronder het VIP-team van Boonstra, op te heffen en te verdelen onder verschillende regionale teams. De reden daarvoor is in essentie goed, door de specialistische teams te verdelen in verschillende regioteams breng je de zorg dichterbij de cliënt. Toch denkt Boonstra dat het opheffen van het VIP-team geen goed idee is: “Door de leden van het team te verdelen over verschillende regioteams, verwatert de expertise. Het feit dat we deze constructie hebben, dat de kennis over het herkennen en behandelen van psychoses in een vroeg stadium op één plek is verzameld en dat het team samen op de hoogte blijft van actuele wetenschappelijke inzichten maakt ons sterk.” Boonstra stond aan de wieg van dit VIP-team en ziet de afgelopen jaren in de praktijk hoe goed het concept werkt. Daarom gaat die grote verandering haar na het hart: “Ik ben op zoek gegaan naar een plek waar we wel verder konden gaan als team en zo vonden we KieN. De manier waarop zij werken, past goed bij ons. Het is een mooi bedrijf, dat openheid en samenwerking heel belangrijk vindt. Dat is ook de kern van ons werk.”

‘We werken zoveel mogelijk samen met de cliënt en zijn omgeving”

Het VIP-team wordt voornamelijk betrokken bij vroegtijdige psychoses. “Veel van onze cliënten hebben zelf niet altijd door dat ze psychotisch zijn, dan heeft de familie of vrienden aan de bel getrokken.” vertelt Boonstra over het werk van het team: “Dat maakt het geven van zorg wel lastig omdat de cliënt zelf anders kijkt naar de situatie en zijn psychotische ervaring, en dat is juist een enorme uitdaging. We werken daarin altijd zoveel mogelijk samen met de cliënt en zijn omgeving.”

Het beeld dat veel mensen hebben over psychoses klopt volgens Boonstra vaak niet: “Vaak denken mensen dat je dan helemaal de weg kwijt bent, dat je gevaarlijk bent of opgenomen moet worden in een gesloten inrichting. Terwijl dat juist vaak niet het geval is. Alle psychoses uiten zich anders maar veel mensen die wij zien wonen nog thuis, gaan naar hun werk, draaien mee met hun gezin of studeren en ontwikkelen dan psychotische ervaringen. Het valt hun naaste familie en vrienden misschien wel op dat iemand wat anders doet, misschien wat gek of wat raar, maar aan een psychose wordt dan nog niet altijd direct gedacht.”

Terwijl vroegtijdige herkenning juist heel belangrijk is, legt Boonstra uit: “Als je een psychose niet op tijd behandelt kan er heel veel kapot gaan. Niet alleen bij de cliënt zelf, maar juist ook in de sociale rollen; op het werk, thuis of bij de sportverenigingen.” Het VIP-team focust zich daarom niet alleen op de symptomen van de cliënt, maar ook op de oorzaken, zoals stress of trauma, en de sociale kring: “We gaan regelmatig mee naar iemands werk, praten met hun vrienden en beantwoorden vragen van de familie of uit de buurt. We willen er hierdoor voor zorgen dat het sociale leven van de cliënt zo weinig mogelijk beschadigd wordt door de psychose.”

Wat je namelijk vaak ziet, is dat de omgeving geneigd is om juist het tegenovergestelde te doen, uit angst, verdriet of soms zelfs uit boosheid: “Dat snap ik ook wel,” onderkent Boonstra, “als iemand zijn been breekt en gips krijgt, dan zie je wat er aan de hand is en kun je begrijpen waarom even iemand niet zo makkelijk meedraait in het gezin of in het team. Bij een psychose is dat natuurlijk veel ingewikkelder. Wat je alleen ziet, is dat iemand met een psychose zich bijvoorbeeld meer terugtrekt of juist veel actiever wordt. Als de omgeving dan afstand neemt, dan raakt iemand die psychotisch is alleen nog maar meer dat contact kwijt met de buitenwereld.”

Meer kennis en begrip is nodig

Geen contact meer met de buitenwereld, geen vaste structuur omdat men hun werk of studie niet meer vol kan houden en dat in combinatie met de wanen van de psychose, dat zijn de redenen waarom het soms zo uit de hand kan lopen: “Meestal gaat het goed, maar het zijn de excessen, de uitschieters, die het nieuws halen. Feit is dat het vaak niet zo ver hoeft te komen.” Daarom pleit Boonstra ook voor meer kennis en begrip over psychoses: “Het kan echt iedereen overkomen en tijdige diagnose en behandeling kunnen echt het verschil maken. Zo voorkomen we dat iemand steeds verder wegglipt en dat hun sociale vangnet beschadigd raakt. Hoe eerder een psychose herkend wordt, hoe beter het is. De kans is dan hartstikke groot dat de cliënt er dan gewoon weer helemaal bovenop komt. Daarom moeten we allemaal goed op elkaar letten en aan de bel trekken als we het gevoel hebben dat er iets aan de hand is.”

Vanaf 2021 wordt het VIP-team ondergebracht bij KieN. Mensen die zich zorgen maken over hun (groot)ouder, kind, collega, vriend, studiemaatje of buur kan en mag altijd bij het VIP-team aan de bel trekken. Om te overleggen over hoe nu verder of om gewoon even aan een deskundige je verhaal kwijt te kunnen. Het VIP-team bestaat uit psychiaters, GZ-psychologen, verpleegkundig specialisten, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, casemanagers, trajectbegeleiders en systeemtherapeuten, dus op elk vlak van de behandelingen hebben zij de juiste specialist in huis. Op die manier kunnen cliënten in het hele traject bij hen terecht.

Meer informatie over het VIP-team van KieN kun je hier vinden.