Het glas is altijd halfvol bij kunstenaar Ryt Kooistra

Het glas is altijd halfvol bij kunstenaar Ryt Kooistra uit Koudum en je vindt dat ook terug in haar tweedimensionale pentekeningen, beelden van keramiek en sinds een paar jaar ook pentekeningen op driedimensionale vormen zoals potten.

Door Covid-19 zit de klad erin, maar normaal exposeert zij regelmatig haar werk in zowel Friesland als daarbuiten. Haar zwarte lijnen op een witte ondergrond klinken in eerste instantie saai, maar dat is het bij Ryt absoluut niet. Uit haar tekeningen spreekt van alles, maar geen saaiheid en droefheid. Zo is zij zelf ook niet. “By my is it glês meastiids healfol en dat sjochst ek yn myn keunst wer werom. It moaiste is as myn wurk in glimke by de taskôger opropt.”

Haar vormen stralen iets uit, iets krachtigs, veerkrachtigs. Ze heeft voor haar tekeningen geen vooropgezet plan. Ik bepaal foarôf de maat en wêr ik de earste streek op it papier set. Dernei stjoert myn pinne my. Dat liket faaks wat ‘zweverig’, mar sa bin ik hielendal net. Ik bin in nuchter minsk wat mei beide fuotten op’e grûn stiet. It tekenje is gewoan hearlik ûntspannend om te dwaan.” De nu 70-jarige voormalige lerares textiele vormgeving had uiteraard altijd al iets met creatief bezig zijn. “As bern wie ik al in soad oan it tekenjen, dat hearde gewoan by my.”

Toen ze door alle veranderingen in het middelbaar beroepsonderwijs het plezier in dit werk begon te verliezen, besloot ze als lerares te stoppen en zich via een aantal omwegen op de kunst te richten. “As jo les jouwe, moat jo dat mei hert en siel dwaan en dat wie ferdwûn. Foar jo leerlingen moatte jo hûndert persint en mear jaan, der ha se rjocht op.”

“Trochdat ik in man hie mei in ynkommen krige ik de tiid om my op iets oars te rjochtsjen. Dat beskôgje ik noch altiid as in foarrjocht! Earst haw ik it prebeare mei stien, mar dêrnei haw ik boetseerlessen nommen en der koe ik my hielendal yn fine. Nei seis jier ha ik sels in keramiekoven kocht en bin ik allinich fjirder gongen.”

Sinds die tijd zijn er heel wat pakken klei door Ryt haar handen gegaan. Exposities volgden en daarbij hoorde een nieuwe stap: “Het verkopen van je werk.” It is moai om te ûnderfinen dat jo wurk ferkocht wurdt, maar dat moat wol efkes wenne. It binne jo bylden wer’t jo alles fan jo sels ynlein ha en dat giet dan fuort. Ik wit noch goed wannear ik myn earste wurk ferkocht. It fielde dreech om dat los te litten. It wie in fûgel en doe’t in man my frege as hy die keapje koe, ha ik earst in slach troch de galery kuiere en doe pas sein: “It moat mar wêze.”

Naast het tekenen en boetseren schrijft Ryt ook graag en heeft kort geleden met een taal-kunstvriendin een nieuw poëzieboekje uitgebracht. Een boekje waarin 111 Elfjes met kunstfoto’s van hun eigen werk staan. Ze lezen makkelijk, zijn humoristisch, van alledaags tot maatschappijkritisch en voor een breed publiek toegankelijk. Een elfje is een klein gedichtje bestaande uit elf woorden dat kort en doeltreffend iets vertelt.

De beelden van Ryt variëren van ganzen tot paarden en koeien en allerlei soorten vogels. Vaak met een knipoog naar de realiteit. Waar ze in haar tekeningen alleen in zwart-wit werkt, zo gebruikt ze juist wel kleur bij het glazuren van haar beelden. De plek waar Ryt woont is omgeven door veel natuurschoon met zowel bossen als water als weidse landschappen en mooie luchten. “Myn man en ik binne beide natoerminsken, dus dan is de kar foar it meitsjen fan bisten wol te ferklearjen.” 

Ze heeft voor volgend jaar verschillende expo-sities op het programma staan, al is het lastig te zeggen of die doorgaan. Voorlopig exposeert Ryt Kooistra op haar eigen Facebookpagina en op haar website www.rytsverbeelding.nl. “Al moat ik de website nedich wer ris byhâlde”, lacht ze.

Ryt en haar man zijn elk jaar in november op Ameland te vinden vanwege de kunstmaand daar. Helaas is die dit jaar afgelast. “It is hjir no rêstich, mar ek dêr genietsje wy wol fan. Rinne, fytse, mei de hûn nei it strân, sa no en dan besite fan maksimaal twa minsken per kear, wy fermeitsje ús wol. It glês is altyd healfol!”