Friezen voor Frisse Lucht roept op: stop met houtstook in woonwijken en dorpen!

LEEUWARDEN - Voor duizenden Friezen betekent het begin van de herfst ook het begin van een maandenlange eenzame opsluiting in eigen huis. De 'gezellige' pellet- en houtkachels van de buren zorgt er namelijk voor dat zij in de avond en in het weekend hun huis niet uit kunnen. Buiten zijn is stikken, en dus blijven ze in huis, enigszins veilig achter luchtfilters en gesloten ramen. 'Friezen voor Frisse Lucht' zet zich in voor deze mensen, maar de uitstoot van houtstook is slecht voor iedereen!

Ronnie Pieters is één van de initiatiefnemers van de beweging 'Friezen voor Frisse Lucht'. Hij ziet elke dag hoe zijn gezin lijdt door de houtstoken in zijn wijk. Zijn vrouw wordt ernstig ziek door de uitstoot en hij is er helemaal klaar mee. Niemand zou over straat moeten lopen met een mondkapje omdat zijn of haar buren geen rekening willen houden met de gezondheid van anderen. Niemand zou in de avond en in het weekend opgesloten hoeven te worden in eigen huis. Niemand zou in het weekend naar het de dijk in Harlingen hoeven te rijden, omdat dat de enige plek is waar je partner een beetje normaal kan ademhalen. 

De ervaringen met zijn eigen gezin motiveerden Ronnie om te starten met het initiatief, maar al snel kwam hij erachter dat veel meer Friezen last hebben van de rook en schadelijke uitstoot van houtkachels. Vorig jaar organiseerde hij en andere gedupeerden hun eerste bijeenkomst. Bijna honderd mensen kwamen erop af, wanhopig zoekend naar een oplossing. Ook dit jaar, op 14 februari, is er weer een bijeenkomst en hij verwacht nog meer mensen. Het probleem wordt namelijk steeds groter door de toename van houtkachels. 

"Dit is een groot en groeiend probleem," legt Ronnie uit: "Het gaat niet om een handjevol mensen die hier eventjes last van hebben. Nee, het gaat om honderden, misschien wel duizenden Friezen waarvan hun leven vanaf het begin van de herfst tot eind van de lente, zeker zes maanden lang, op z'n kop staat. Zij lijden nu in stilte of proberen het op te lossen in hun eigen omgeving, maar er is veel te weinig begrip. Ik hoor van vele gedupeerden dat hun buren rustig doorgaan met stoken, ook al weten ze dat hun buur er last van heeft en/of ernstig ziek van wordt. Hierdoor ontstaan vele burenruzies, mensen die gedwongen verhuizen en uiteindelijk wordt de sociale cohesie in wijken ondermijnd.."

Friezen voor een Frisse Lucht is een initiatief om te laten zien hoe erg houthaarden en pelletkachels het leven van anderen kunnen beïnvloeden. Ronnie: "Het is ook niet alleen verschrikkelijk voor mensen met een longziekte, het is schadelijk voor iedereen. Voor ouderen, voor kinderen en baby's, zelfs voor 'gewone' gezonde volwassenen en ook de stoker zelf krijgt er last van. Er komt namelijk altijd fijnstof vrij in zijn/haar huis."

Volgens Ronnie gaat de overheid hier niet iets structureels aan doen zo lang de slachtoffers zich niet uitspreken. De goodwill in de samenleving is er wel. Een verkennende poll op de site van Dagblad van het Noorden liet al zien dat 60% van de 10.000 Groningers die de poll hebben ingevuld erachter zouden staan om pellet- en houtkachels helemaal of deels te verbieden. Er is ook een poll op de site van de Leeuwarder Courant verschenen, een idee van Friezen voor Frisse Lucht. 

Begin dit jaar ondertekenden negen provincies het 'Schone Lucht Akkoord'. Een initiatief van de Rijksoverheid, om luchtkwaliteit in Nederland voor alle inwoners verbeteren. Het doel is om de gezondheidsschade door luchtverontreiniging in 2030 te halveren. Het is nodig dat het Rijk, gemeenten en provincies hiervoor samenwerken om de juiste maatregelen nemen. Friesland ondertekende niet, want volgens de provincie is luchtvervuiling in Friesland geen probleem. 

Volgens Ronnie klopt dit niet in woonwijken en dorpen: "In Friesland wordt de luchtkwaliteit gemeten op twee punten. Eentje in Balk en eentje in Kollumerwaard. Ver weg van grote stads- of dorpskernen. Ik woon in Westeinde, een wijk in Leeuwarden, en heb mijn eigen meetsensor. Nou, geloof me, tussen 18.00 uur en 00.00 (piekbelastingsuren) overstijgt die regelmatig de norm voor luchtkwaliteit buiten die is opgesteld door de wereldgezondheidsorganisatie. Te stellen dat luchtvervuiling hier geen probleem is, is totale ontkenning van een groot probleem in veel dichtbevolkte woonwijken en dorpen. Het groeiend aantal verzoeken tot handhaving tegen stoken in vele friese gemeentes is een ander bewijs hiervoor."

Wat voor de één een gezellig warmte is, is voor de andere een maandenlange gevangenisstraf. Dat is de boodschap die Ronnie en zijn mede-strijders wil vertellen: "Wij zijn met een veel grotere groep dan de boeren, met een veel grotere groep dan de verplegers of juffen en meesters. Wij hebben geen gezicht, wij zijn helaas nog niet georganiseerd, maar wij gaan hier dood aan! Elk jaar gaan er 11.000 tot 12.000 mensen vroegtijdig dood door luchtvervuiling, 900 tot 2700 van hen door de fijnstof van houtstook. Per jaar! Houtstook wordt ook niet voor niks 'de stille moordernaar' (silent killer) genoemd. De menselijke ellende is groot, je zou je toch dood schrikken als je deze cijfers hoort, maar niemand kent ze, niemand weet wie ze zijn. Ze hebben geen gezicht en daarom maakt het geen indruk. "

Nergens in Nederland is er een initiatief voor gedupeerden van houtstook om zich te organiseren en tot actie te mobiliseren. Friezen voor Frisse Lucht zal de eerste zijn die dit op provinciaal niveau doet. De bijeenkomst op 14 februari is voor allen die gedupeerden zijn van houtstook, alle relevantie instanties en de politiek in Fryslan. Vanaf 18.30 uur is men welkom in het Stenden Hotel. De bijeenkomst duurt officieel van 19.00 tot 22.00 uur. Er zullen sprekers zijn om informatie te geven over het probleem en welke oplossingen er zijn en daarna zal er besproken worden wat Friezen voor Frisse Lucht, samen met de aanwezigen, wil bereiken in de toekomst. Want er moet nu wat gebeuren.  U bent van harte uitgenodigd.

Ronnie: "In de Nederlandse rechtstaat werkt het zo: de vrijheid van de één houdt op wanneer het de gezondheid, de veiligheid van de andere bedreigt. Wij houden het niet vol. We hebben het echt geprobeerd op te lossen, maar er wordt niet serieus geluisterd. Ik weet niet hoe vaak ik langs de deuren ben geweest, met flyers, brochures, met een praatje. Zelfs wanneer het RIVM een stookalarm afgeeft steken ze hun kachel toch aan. Het is inmiddels voor de meeste stokers en overheden duidelijk wat houtstoken doet met de gezondheid en welzijn van een ander, waarom willen mensen geen rekening meer houden met hun medemens? De overheid – ook de gemeentelijke - zal uiteindelijk haar verantwoordelijkheid moeten nemen om de gezondheid van haar burgers te beschermen.Zij moeten laten zien dat zij de klachten van haar burgers en deze burgers zelf serieus neemt."

Naast dat dit artikel een oproep is voor de bijeenkomst, is het ook een oproep om naar elkaar om te kijken: "Stoken is een keuze maar ademen niet!"