De mooie grote oefenruimte in Jorwert, ideaal voor anderhalve meter afstand in coronatijd.
De mooie grote oefenruimte in Jorwert, ideaal voor anderhalve meter afstand in coronatijd. Foto's: Johan Vogelzang

Iepenloftspul Jorwert maakt Friese variant Italiaanse topfilm

Evenement

JORWERT - Het wordt dit jaar bij het Iepenloftspul Jorwert een Friese variant op de Italiaanse filmkraker Perfetti Sconosciuti. Vertaald betekent het ‘Volmaakte Vreemden’ oftewel in het Fries #Freonen. Oftewel: Hest-Ek Freonen. Op een cirkelvormige ronddraaiende tribune krijgt het publiek vele verschillende invalshoeken van een dramatisch stuk te zien.

Ontleend aan de Italiaanse dramatiek krijgt ook de Friese nuchterheid er van langs en zul je het Friese temperament aan het eind van het stuk meemaken als de kaarten op tafel liggen. De kaarten in dit geval, zijn de mobiele telefoons van de vrienden.

De echtgenotes zijn er bij en dat verandert de vriendengroep

Ze kennen elkaar sinds ze jongens waren en als gezworen kameraden hun eigen keet hadden en nu ze getrouwd zijn komen ze elk jaar nog steeds eenmaal bij elkaar en zijn ze weer even die jongens van toen met iets meer volwassenheid maar toch hetzelfde. Dit jaar zijn hun echtgenotes er voor het eerst bij en dat verandert de zaak.

Kennen ze elkaar nog net zo goed als dat ze dachten en denken? De mobiele telefoons komen open op tafel te liggen en elk binnenkomend bericht wordt voorgelezen en elk binnenkomend telefoontje wordt via de speaker beantwoord. En dan blijkt ineens dat er onverwachte en ongewenste zaken spelen en gaat het schuren en kraken en voel je volgens regisseur als toeschouwer hetzelfde ongemakkelijke gevoel van de hoofdrolspelers.

Echte veelzijdige heterogene vriendengroep van het platteland

De jongens zijn van allerlei komaf zoals dat in vele Friese dorpen als Jorwert, Weidum, Mantgum met kleine hechte gemeenschappen gebruikelijk is. Zonen van de notaris spelen met de arbeiderszoon, lerarenzoon, bouwvakkerszoon. Veel keus in vrienden heb je niet, dus je moet het ermee doen en dat leidt tot heterogene vriendengroepen met jongens van velerlei pluimage en veel verschillende kwaliteiten die elkaar aanvullen.

Weidumer regisseur Tjerk Kooistra weet er alles van. De 43-jarige is in de Greidhoeke tussen Leeuwarden, Sneek en Bolsward opgegroeid en kent de sociale en economische verbanden die er in dergelijke situaties tussen mensen en dorpen onderling (kunnen) ontstaan als zijn broekzak. Hij heeft het oorspronkelijke stuk zo bewerkt dat de onderlinge verhoudingen niet alleen op relationeel niveau verrassend zijn, maar ook met economische en sociale verrassende dwarsverbanden. Ze zijn meer in elkaar verweven en aan elkaar verbonden dan ze dachten en daar zijn ze niet allemaal even blij mee. “Foar it publyk wurdt it hylarysk, foar de personaazjes net”, voorspelt Tjerk.


Het gaat fout wanneer er vrouwen in de vriendengroep komen

Een klucht zoals je bij dorpstoneel soms ziet, een dijenkletser, wordt het niet. “It Iepenloftspul fan Jorwert sit tusken it doarpstoniel en it beropsteater yn en wy geane altyd foar in sa heech mooglike kwaliteit. Want wêrom tefreden wêze as it dochs noch better kin”, zegt de bevlogen Weidumer.

Vorig jaar ging het Iepenloftspul voor het eerst in de rijke en lange historie niet door. Sinds 1954 wordt het opgevoerd en het is een begrip in Friesland. Dit jaar gaat het sowieso door, ongeacht de coronastand van het moment wanneer het in september veertien keer wordt opgevoerd. “Wy hawwe twa scenario’s. De fiif rigen komme fol mei publyk, as der komt de helte. Eltsenien dy’t beropsmjittich meidocht hat al tasein dat it ek sa wêze kin dat der mar in persintaazje fan de gaazje útbetelle wurdt as der mar de helte fan it oantal minsken sitte kin.”

Tjerk Kooistra viert volgend jaar zijn vijftienjarig jubileum als Iepenloftspulregisseur, terwijl hij daarvoor ook al als acteur aan ‘Jorwert’ meedeed. Al die tijd had Tjerk vormgever Ekko de Bakker aan zijn zijde als mede-regisseur. Samen kennen de beroepsregisseurs Jorwert en de facetten tot in de vezels, maar houden het toch voor zichzelf en de anderen elke keer verrassend. Geen enkel jaar is hetzelfde en af en toe ook geen enkele voorstelling elke avond hetzelfde.


“As wy sjogge dat der wat is dat better kin, dan passe we dat gelyk oan. De spilers moatte dêr wol tsjin kinne, minsken dy dat net kinne hawwe it dreech.” Ook wordt er elk jaar een nieuw podium gebouwd en andere accenten gelegd. Geen jaar is hetzelfde, het moet geen routine worden maar altijd fris en nieuw blijven. Tjerk en Ekko dagen zichzelf en de spelers altijd uit en ook de vrijwilligers die jaarlijks de decors bouwen en anderszins meehelpen. Een kaartje kost 23 euro, dus ze doen elk jaar hun best voor een professionele voorstelling in de fraaie notaristuin in het evenzo fraai pittoreske Jorwert.

Elts jier der wer in moaie nije útdaging fan meitsjen

Met het kenmerkende oudste dorpscafé-restaurant van Friesland dat als entree geldt richting de notaristuin. Ondanks dat God verdween uit Jorwert en schrijver Geert Mak terugkeerde, de basisschool binnenkort noodgedwongen de deuren sluit omdat er te weinig kinderen zijn, is het nog altijd een levendig dorp met een actief verenigingsleven.

De notaris is inmiddels met pensioen, het Iepenloftspul nog lang niet en Tjerk evenmin. “Ik haw it al yn de holle, al kinst net mei sekerhyd sizze dat it ek echt barre sil. Ik meitsje hjirneist ek noch foarstellings foar ferskate organisaasjes en produsearje noch in jeugdmusical foar skoallen en dat doch ik ek graach. Al sitte der yn ‘Jorwert’ al gau tûzen oeren yn it jier. Ast neigiest dat in wurkjier sa’n achttjinhûndert oeren hat, is dat best in soad. It is gewoan sa moai dat der elts jier wer in útdaging fan te meitsjen is.”

Scene in de oefenruimte.
Scene in de oefenruimte
Afbeelding
Steeds meer boeren in Friesland stappen over op kruidenrijk grasland Agrarisch nieuws 4 uur geleden
Afbeelding
Wie was Abe Lenstra? Sport 4 uur geleden
Afbeelding
Duidelijkheid over beheer oevers langs Friese vaarwegen Natuur 16 uur geleden
Het afkoppelen van de regenpijp.
Week van de Groene Tuin helpt Friezen op weg om tuin te vergroenen Natuur 18 uur geleden
Op deze plek in Katlijk komt straks een geweldige speeltuin, hopelijk met uw hulp!
Katlijk komt samen voor speel- en ontmoetingsplek Algemeen gisteren
Afbeelding
Achter de doeken van Aerial Yoga Sport 28 mrt, 08:00
Afbeelding
Campagne Doortrappen feestelijk van start Gezondheid 27 mrt, 20:00
Afbeelding
FryslânDOK: Prins Dokkum Cultuur 27 mrt, 18:00