Bijzonder feit: Fries paard oudste inlandse raspaard

Wist je dat het Friese paard het oudste inlandse raspaard van Nederland is? Historisch Museum Tresoar heeft de geschiedenis uitgezocht en verwoord en legt goed uit waarom het een zeer gewild paardenras is. Het Friese paard heeft een prachtig uiterlijk en een fijn karakter en wordt niet voor niets het ‘Zwarte Goud’ genoemd. Vanaf donderdag kun je de hengstenkeuring van dit bijzondere ras drie dagen achter elkaar live op internet zien.

Eind deze week vindt namelijk ?de Friese Hengstenkeuring plaats, hét Friese paardenevenement waarbij deze mooie dieren worden getoond en er spectaculaire shows worden opgevoerd met de indrukwekkende krachtpatsers. In Tresoar wordt het archief van vereniging KFPS Royal Friesian bewaard. In doos 189 vind je “Stukken betreffende een onderzoek ingesteld naar de hengst ‘Friso’, 1893”.

In november 1893 kregen eigenaren van Friese merries een brief

Een medewerker van Tresoar schrijft: “In november 1893 kregen eigenaren van Friese merries een brief met de vraag of hun door Friso 117 gedekte merrie een gezond veulen had gekregen. Er werden prachtige antwoorden door de merriehouders teruggestuurd. Ik voel me een beetje ‘detective’ als ik door het archief blader en stel mezelf een aantal vragen: was het gebruikelijk dat er gevraagd werd of er een gezond veulen was geboren of zat daar meer achter?”

“Van zijn nakomelingen werd slechts vier procent geregistreerd in het stamboek. Is dat normaal? In elk geval is het heel bijzonder om de documenten te lezen die grondslag vormen voor een gezond Fries paardenstamboek want Friso 117 was van cruciaal belang voor het voortbestaan van het Friese paardenras. Friso 117 behoort tot de Grote Vier: vier hengsten die de Friese paardenfokkerij door het dal van 1905 tot 1915 hebben getrokken.

Aan het einde van de 19e eeuw en aan het begin van de 20ste eeuw moest het Friese paard concurreren met zware paardenrassen die meer geschikt werden bevonden voor het zware landbouwwerk. De ‘dansende pronkpaarden’ waren niet geschikt en dus gingen de boeren over naar de zwaardere rassen of kruisten ze het Friese paard met die rassen. Dit werd het Friese ras bijna noodlottig.

Op de genen van vier hengsten is het Fries ras vervolgens uitgebouwd

Met Friso 117, Frits 95, Prins 109 en Alva 113 werd de hele fokkerij van het Friese paard opgebouwd. Friso werd door de jury als volgt omschreven: “een vrij sierlijk gebouwd tuig- en landbouwpaard. In stand iets onderstandig, overigens vierkant. In stap voor slingerend. In draf zoo voor als achter voldoende krachtig en verheven. Temperament: levendig.” 

De hengst, in 1904 goedgekeurd, dekte vanaf 1910 gemiddeld meer dan 100 merries per jaar. Van de nakomelingen werd slechts een zeer klein gedeelte, omstreeks vier procent in het stamboek geregistreerd. In december 1913 kwamen op initiatief van Jhr. Mr. C. van Eysinga, stichter van de beroemde stoeterij “De oorsprong”, J. J. Timmer en stamboekinspecteur J. Plet ruim honderd fokkers en liefhebbers van het Friese paard samen om de penibele situatie te bespreken. 

In 1913 is de vereniging ‘Het Friesche Paard’ opgericht

Ze besloten de vereniging “Het Friesche Paard” op te richten. Doel was door aankoop en opfok van jonge hengsten en het geven van premies aan waardevolle Friese paarden de fokkerij te behouden en te stimuleren. Hun beste aankoop is zonder meer Paulus 121 geweest. Deze zoon van Friso 117 werd via zijn zonen Vredestichter 127 en Arend 131 de stamvader van alle huidige Friese dekhengsten, dat is nog eens een verdienste..!

Mocht je graag meer willen zien van de Hengstenkeuring dan kan dat dit jaar online! Drie dagen lang zendt Omrop Fryslân de Hengstenkeuring uit via televisie en internet. De keuring vindt dit jaar niet plaats in het WTC Expo maar in het Fries Congrescentrum Drachten, helaas vanwege de corona lockdown zonder toeschouwers. De nationale en internationale leden van de vereniging het Koninklijk Friesch Paardenstamboek (ruim 12.000, red) zullen voor het computerscherm gekluisterd zitten, evenals wellicht anderen want het is gratis en zonder toegangskaart te bekijken drie dagen lang.

Op 14, 15 en 16 januari zijn de Friese hengsten live te zien

Donderdag 14 januari, vrijdag 15 januari en zaterdag 16 januari 2021 kun je bij de website van de Friese radio- en televisiezender Omrop Fryslân terecht voor live beelden van de Friese hengsten die er gekeurd zullen worden.