‘Doch wat by dy passet sadast ta bloei komme kinst’

Fierljepper Ysbrand Galama sprong dit jaar een klassementsrecord, oftewel nog nooit in de rijke historie van deze traditierijke sport sprong een Friese fierljepper over een heel zomerseizoen gerekend zoveel meter ver door de lucht. Gemiddeld 20.70 meter per wedstrijd. Een geweldige prestatie voor de 35-jarige. Op slechts één centimeter achter de kampioen Rian Baars werd hij in september tweede bij het Nederlands kampioenschap.

De Heidenskipster die in Workum met zijn vriendin Geke samenwoont is nog lang niet klaar met zijn sport. “It kommend jier wol ik my noch fierder ûntwikkelje as komplete springer.” Teken aan de wand van zijn progressie die naar meer smaakt is dat hij in 2019 zijn tien jaar oude persoonlijk record van 20.77 meter verbeterde naar 21.21 meter en dit jaar naar 21.53. “En ik wit dat der mear yn sit. Ik spring hieltyd mear op de wille fan it dwaan. Neist dat ik in soad oeren yn de wike train, dat haw ik altyd al dien, kin ik noch progresje boeke mei de ûntspanning. Dat
fiel ik.”

Samen met zijn vader op de boerderij

Ysbrand is ontzettend allround, want naast zijn sport runt hij samen met zijn vader in een maatschap de ouderlijke boerderij op It Heidenskip. Hij heeft de Agrarische Hogeschool in Leeuwarden succesvol afgerond en daarna aan de Universiteit van Groningen zijn propedeuse Geschiedenis gehaald. Na de studie ging hij meteen aan het werk voor de Universiteit van Groningen als onderzoeker van weidevogels.

Hij is geen agrariër geworden op de manier zoals hem dat op de Agrarische Hogeschool werd geleerd. “Dêr hiene sy it allinich mar oer safolle mooglik molke út in ko helje en gêrs/iten út in hektare lân te heljen. As ik it dan oer it belang fan greidefûgels hie, sieten sy my núver oan te sjen.” Samen met zijn vader is hij geen biologisch boer, maar doet extensieve veeteelt oftewel minder koeien per hectare. “Ik sit der wol oan te tinken om yn de takomst biologysk te wurden.”

Illustrator van boek ‘Wetterlân, lân fan takomst’

Ysbrand is daarnaast ook nog eens professioneel illustrator. Dit jaar kwam het bijzondere boek ‘Wetterlân, lân fan takomst’ over de toekomst van Friesland uit, waarin hij alle illustraties heeft verzorgd en samen met tekstschrijver Eddy Wymenga de teksten samenstelde. “Eddy tocht ek mei oer de tekeningen, it wie in hiele moaie gearwurking”, aldus Ysbrand.

Dat ‘prentenboek’ over de oorsprong van het Friese land, het heden en de toekomst is voor velen toch wel een eye-opener. Want Eddy en Ysbrand schetsen een toekomst waarin er geen tegenstellingen meer zijn tussen agrariërs, natuurbeheerders en gewone burgers, maar waar juist samenwerkingsverbanden bestaan omdat iedereen begrijpt dat je elkaar nodig hebt.

Ze doen dat zonder zweverig te zijn, maar met goede inhoudelijke argumenten. Nu verzakt de bodem en komt er veel CO2 vrij, omdat het waterpeil (te) laag is. Dat peil moet weer omhoog, meer zoals vroeger voordat er ruilverkaveling was. “Mei de komst fan ‘supergemalen’ is it wetter better beheersber wurden, mar is it wetterpeil tefier nei beneden gean wêrtroch der tefolle CO2 frijkomt út de boaium. It wetterpeil mei no wol wer wat heger setten wurde, want by need kin it sawisa gau fuortpompt wurden troch de ‘supergemalen’.”

Agrarisch ondernemerschap kan natuur versterken

Volgens Eddy en Ysbrand is er een combinatie mogelijk van agrarisch ondernemerschap dat samenwerkt met de natuur en de natuur versterkt. Het boek is een aanrader. Het kwam dit jaar uit via uitgeverij Bornmeer en heeft in heel Fryslân veel teweeg gebracht. Vooral veel positieve reacties. “Ferskate Veenweideboeren hawwe my al sein dat eltse boer it boekje eins lêze moat. Dat is dochs machtich om te hearen, dêr doch ik it foar.”

Ysbrand staat niet met de vinger te wijzen om schuldigen te vinden voor de huidige problematiek, maar zoekt graag oplossingen. “Der is al in soad moochlik troch lytse oanpassings yn it lânskip te dwaan. Bygelyks troch gloaiingen oan te bringen en de ikkers rûn rinne litte sadat de grûn it oertollige wetter sels ôffiert en it net troch drainagebuizen ôffierd wurd.”

“Dan nimt de grûn nammentlik sels ek wetter op en as der dan ris in droege perioade komt is der dochs noch genôch wetter beskikber. Dat is no mei de perfekte drainage faaks net mear it
gefal wêrtroch alles útdroeget yn de simmer en besproeid wurde moat. Dat hoecht dan net mear.”

Vanuit alle invalshoeken benaderen

Zo zijn er heel veel constructieve mogelijkheden te bedenken, Ysbrand heeft overal goed over nagedacht en bekijkt de landschapskwesties als boer, natuuronderzoeker en burger vanuit verschillende invalshoeken. Ook schildert hij het landschap graag, om nog maar eens een kwaliteit van hem naar voren te brengen. “Eltse moandeitemoarn gean ik op kursus by myn buorfrou Koosje van Keulen. Har skilderijen hingje yn yn in soad musea, ûnder oaren yn it Rijksmuseum oftewol ik kin in soad fan har learen”, lacht hij.

“Ik haw der noait in oplieding yn folge, bin eins ‘autodidact’, mar ik fyn it gewoan moai om te learen. In minske is dêr noait te âld foar, eltse dei kinst wer wat nijs learen.” Hij is net bezig met het kopiëren van een winters tafereel van landschapsschilder Cornelis Koekkoek. “Dêr stek ik ek in soad fan op.”

Een landschap waar ruimte is voor kwetsbare natuur en de mens

Hij kan op zijn eigen wijze leven, de dingen doen die hem aanspreken, doet niet alles voor het geld maar vooral voor het gevoel en de inhoud. De inhoud, daar gaat het om. Een landschap waar ruimte is voor de kwetsbare natuur en waar de mens ook een stap terug durft te doen, een keer geen maximaal profijt trekken, want wat heeft een grutto aan economie?

Ysbrand: “Ik wurkje ek foar ferskate organi-saasjes wêr ik troch ynhierd wurd, fan boeren oant natuerorganisaasjes en de provinsje Fryslân. Ik doch dingen dy’t ik graach wol en dy’t my oansprekke. Lykas yn it Japanske boek Ikigai stiet: doch wat by dy passet om dyn potinsje ta folle bloei komme te litten.”