Twee Inspirerende Friese vrouwen
FRIESLAND-Met internationale vrouwendag op 8 maart 2023 om de hoek is RondOm Vandaag op zoek gegaan naar twee inspirerende Friese vrouwen, en geloof ons, die zijn er genoeg!
Foekje Dillema:
In 1948 zag Foekje Dillema voor het eerst een hardloopwedstrijd. Foekje dacht dat ze wel sneller kon rennen dan de hardlopers en besloot te gaan hardlopen. In juni 1948 won ze al haar eerste wedstrijd, de Friese kampioenschappen.
Op een internationaal toernooi in London in 1950 had Foekje op 24-jarige leeftijd haar eerste twee gouden medailles gewonnen. Foekje verbrak ook nog eens een nationaal record en liep 24,1 seconden op de tweehonderd meter. Vanwege haar zware stem, lichte baardgroei en grote kracht werd er getwijfeld of ze wel een vrouw zou zijn.
Na haar buitenlandse doorbraak werd het Nederlandse team bijeengeroepen om een verplichte geslachtstest te doen. Foekje weigerde deze geslachtstest te doen. Na de weigering van de geslachtstest werd Foekje voor het leven geschorst door de koninklijke Nederlandse Atletiek Unie. Foekje was het eerste slachtoffer van de verplichte geslachtstest. Na deze affaire met de geslachtstest heeft Foekje dillema nooit meer professioneel hardgelopen.
Na de dood van Foekje Dillema in 2007 bleek uit DNA-onderzoek dat Dillema een onbalans had in geslachtschromosomen, waardoor ze zowel vrouwelijk als mannelijke geslachtskenmerken had. De Koninklijke Nederlandse atletiekunie heeft in een gesprek met de neef van Foekje Dillema hun excuses aangeboden en het persoonlijke record op de 200 meter erkend.
Albertine Agnes van Oranje:
Albertine Agnes van Oranje werd geboren op 9 april 1634. Haar schoonvader was Willem van Oranje en haar vader Frederik Hendrik van Oranje. Albertine was één van de opmerkelijkste vrouwen uit haar tijd. Na de dood van haar man werd ze als prinses de eerste vrouw die in de republiek optrad als bestuurder van Groningen, Drenthe en Friesland.
Albertine Agnes keerde in juli 1672 haastig terug vanuit één van haar Duitse bezettingen Dietz naar het stadhouderlijk hof in Leeuwarden. Over het rijk van de vijand reisde ze met gevaar voor eigen leven midden door de vechtende kampen heen. Albertine Agnes nam de leiding over Friesland en bekritiseerde de besluiteloosheid van de staten van Friesland.
Ze deed meerdere acties om de vijand buiten de grenzen te houden, zoals snelle verzadiging van geld en wapens. De krijgsgevangen werden vrijgekocht en ingezet als soldaten. Iedereen moest meehelpen met het verdedigen van Friesland.
Albertine Agnes Friesland wilde eigenlijk niet eens in Friesland wonen, maar nadat de staten van Friesland tijdens dit kritieke moment in de oorlog hun verantwoordelijkheid niet namen, voelde Albertine Agnes zich gedwongen om zelf de leiding nemen.
Door al haar acties is Albertine Agnes bekend geworden als vrouw die Friesland redde. Dat was niet normaal in de tijden dat vrouwen geen politieke macht hadden en zelfs niet eens zeggenschap over haar eigen leven.
Albertine Agnes kocht uiteindelijk een landgoed in de buurt van Heerenveen en noemde dat Oranjewoud. Hier liet ze een paleis bouwen. Bij dit paleis in Oranjewoud kun je nu heerlijk door de natuur heen lopen.