De eikenprocessierups veroorzaakt elke zomer meer overlast
De eikenprocessierups veroorzaakt elke zomer meer overlast Foto:

Het seizoen van de eikenprocessierups gaat weer beginnen

DRACHTEN - Het seizoen van de processierups staat weer voor de deur. Dat betekent ook dat in heel Nederland gemeentes aan de slag gaan om de overlast van deze vervelende rups te beperken. RondOmVandaag stelde de gemeente Heerenveen wat vragen over hoe zij de processierups dit jaar gaan bestrijden.

Afgelopen jaren hebben de inwoners van de gemeente Smallingerland steeds meer last gekregen van de processierups, blijkt als we bellen met Angélique Baron-Stamhuis: “Sinds een aantal jaren ondervinden we in deze gemeente overlast van de eikenprocessierups. Zo hadden we in 2017 en 2018 nog maar enkele tientallen nesten van de eikenprocessierups verwijderd. Vanaf 2019 ging het om circa duizend nesten en afgelopen jaar hebben we meer dan 5000 nesten geruimd.”

De gemeente wil het probleem van de processierups op verschillende manieren bestrijden: “De buitenmedewerkers van de gemeente sporen de nesten en rupsen op. Waar nesten zijn aangetroffen, worden de bomen gemarkeerd met linten. Twee gespecialiseerde bedrijven die worden ingehuurd, krijgen vervolgens opdracht om de eikenprocessierupsen te bestrijden door de rupsen en nesten in de gemeentelijke eikenbomen weg te zuigen. Eind mei, begin juni beginnen deze werkzaamheden en duren tot september.”

Biologisch en preventief bestrijden

Als tweede manier willen ze een proef uitvoeren met een andere methode: “Afhankelijk van het weer starten we in april met een proef om de eikenprocessierups op een biologische wijze preventief te bestrijden. De proef wordt uitgevoerd op ruim 300 eikenbomen aan de Lauwers in Drachten en aan De Damen in Drachtstercompagnie.” In 2020 zijn hier door de gemeente veel eikenprocessierupsen aangetroffen. Juist op deze plekken komen ook veel fietsers langs, waardoor het risico op gezondheidsklachten groot is.

Nematoden

In opdracht van de gemeente besproeit een aannemer de eikenbomen aan deze wegen in de avonduren of 's nachts met hele kleine wormen. Deze wormpjes heten nematoden. De wormpjes besmetten de jonge rupsen waardoor ze sterven. Ongeveer 10 dagen na de eerste bestrijdingsronde wordt de behandeling herhaald. Het besproeien gebeurt na zonsondergang omdat dat wormpjes niet goed tegen zonlicht kunnen. Een andere voorwaarde voor deze nieuwe methode is dat de weersomstandigheden gunstig moeten zijn.” Dit is een biologische en natuurvriendelijke manier om de eikenprocessierups te bestrijden. De gemeente hoopt dat hierdoor 90% van de plaag bij de behandelende eikenbomen bestreden wordt.

Daarnaast beheren we steeds meer bermen en gebieden op een extensieve wijze, laat de gemeente weten.” Hierdoor scheppen we goede condities voor natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Bij natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups moet je denken aan zowel parasieten (sluipwespen, sluipvliegen) als predatoren (o.a. mezen, huiszwaluw, vleermuizen, kevers, roofwantsen enz.).”

Oude nesten

Ook oude nesten zullen verwijderd worden volgens de gemeente: “Als we oude nesten ontdekken dan worden deze ook verwijderd. Hier zitten vaak nog brandharen in. Door harde wind kunnen deze worden verspreid. Daarom worden oude nesten ook verwijderd.”

Het is volgens de gemeente niet verstandig om zelf nesten weg te halen, ook al staat het op je eigen privé grond: “Bij bomen in privé-eigendom is de eigenaar zelfverantwoordelijk voor de maatregelen tegen overlast. Wij adviseren om niet zelf te bestrijden, maar om schakel hiervoor een gespecialiseerd bedrijf in te schakelen. Ondeskundige bestrijding kunnen leiden tot ernstige gezondheidsklachten als gevolg van onjuist gebruik van bestrijdingsmiddelen of contact met de brandharen. Ook kan de plaag verergeren wanneer bijvoorbeeld de nesten worden weggebrand. We stellen het op prijs als eigenaren van bomen met processierupsen deze wel te melden bij de gemeente. De gemeente controleert vervolgens de bomen in het aangrenzend openbaar grondgebied. Natuurlijk kunnen eigenaren van bomen met processierupsen altijd met ons overleggen.”

De hele zomer overlast

De gemeente verwacht dat de rupsen de hele zomer voor overlast zorgen bij mensen: "Na de derde vervelling van de eikenprocessierups, ongeveer tussen half mei en eind juni, krijgen de rupsen brandharen. Vanaf deze periode tot medio augustus geven de rupsen in meer of mindere mate overlast.”

De koolmees is een natuurlijke vijand van de rups