De fles is leeg! Sneek is vrij!
SNEEK - Deze bevrijdingsdag zou een groot feest worden. 75 jaar leven we in vrijheid, ook in SNEEK. Nu er steeds minder ooggetuigen van de oorlog zijn wordt het steeds belangrijker dat we de bezetting en bevrijding blijven herdenken. RondOm dook de geschiedenisboeken in en vertelt het verhaal van de bevrijding.
Bezetting van Sneek
In de vroege ochtend van 10 mei 1940 wordt heel Nederland opgeschrikt door het geronk van tientallen Duitse vliegtuigen. Zij tekenen het begin van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Op 11 mei trekken de eerste Duitse troepen al door Sneek en een dag later is heel Sneek officieel in handen van Nazi-Duitsland.
Er volgen gelijk een aantal maatregelen. De Duitse zomertijd gaat in, men mag alleen nog maar naar Duitse radiozenders luisteren en om 22.00 ging de avondklok in en mocht niemand meer op straat komen. De Duitse bezetters vorderden alle fietsen uit de winkels en betaalden hiervoor, als de verkoper geluk had, met Duitse Marken. Vaker kregen ze helemaal niets. De bezetting van Sneek was volledig toen de Nederlandse soldaten op de Afsluitdijk, bij Kornwerderzand, op 15 mei de overgave tekenden in het Sneker hotel De Wijnberg. In Sneek werden de allereerste slachtoffers van het oorlogsgeweld betreurd.
Sneek in oorlogstijd
Sneek bleef geen oorlogsleed bespaard. In de jaren tussen de bezetting en bevrijding zijn er een aantal gebeurtenissen geweest die heel Sneek in de rouw stak. De meest opmerkelijke is misschien wel de Sneker Bloednacht. Het was de nacht van 13 op 14 juni 1944. Ongeveer om half elf in de nacht vertrok er een autobus uit Leeuwarden met 35 NSKK-mensen. Zij hadden een lijst met 25 vooraanstaande burgers in Sneek die als anti-Duits bekend stonden. De Duitse bezetter had bepaald dat dit de mannen en vrouwen waren die moesten boeten voor de ontvoering en liquidatie van de NSB’er G van der K.
Tijdens de Sneker Bloednacht werden er vier Snekers in koelen bloede vermoord. Dit waren Klaas Koelstra, J. Tekelenburg, J.H. Bakker en Feike van der Heide. Dit alles gebeurde tijdens spertijd, waardoor familie geen idee had wat er was gebeurt met hun geliefden. Zij werden dood gevonden op straat, op de plek waar ze zo gruwelijk hun einde hadden gevonden. Heel Sneek rouwde om hen.
Bevrijding
Op zondag 8 april 1945 klonk via de radio vanuit Engeland een langverwachte mededeling: ‘De fles is leeg’. Het teken dat het noorden van Nederland bevrijd zou worden en het verzet met sabotage-acties mocht beginnen. Vanaf 12 april begon dit. Ze maakten wegversperringen, maakte spoorwegovergangen onbruikbaar en draaiden bruggen af. Vanuit Drenthe en Overijssel rolden de eerste Canadese gevechtswagen binnen en op 14 april trokken de Canadezen vanuit Heerenveen en Drachten naar Leeuwarden en naar Sneek.
Om 13.00 kwamen de gevechtstroepen van de Binnenlandse Strijdkrachten samen bij de Rijks HBS aan de Westersingel. Daar werden zij bewapend, trokken de blauwe overall aan en deden een herkenningsband om. De Duitsers waren inmiddels al uit Sneek vertrokken en de Binnenlandse Strijdkracht wilde beginnen met het inrekenen van verraders. Een bericht dat de Duitsers terug zouden komen zorgde even voor paniek en er kwam versterking van het Canadese leger, maar dit bleek niet nodig. Op 15 mei kwam de bevrijder eindelijk aan in Sneek. Sneek was vrij!
Op 4 mei staan we stil bij de oorlogsslachtoffers en op 5 mei vieren we de vrijheid. Dit jaar doen we dat even wat anders, maar desondanks is het goed om na te denken over vrijheid en bezetting.