Ontdek in je vakantie de Friese lekkernijen
Vanwege alle coronaperikelen gaan de meeste mensen dit jaar niet naar het buitenland op vakantie, maar blijven in Nederland of in onze eigen provincie. Daarom zetten we de Friese lekkernijen in de spotlights, voor Friezen die het nog niet weten en sowieso voor alle toeristen.
We beginnen met oranjekoek, de Friese variant op gebak. De oranjekoek dankt zijn naam aan de gekonfijte dunne snippers sinaasappelschil die in de koek zijn mee gebakken.
De lekkernij wordt traditioneel versierd met crème, al gebruikt men tegenwoordig ook wel slagroom. Geen oranjekoek is hetzelfde, want Friese bakkers geven er allemaal hun eigen smaakvolle draai aan.
Oranjekoek per streek verschillend
Ga gerust in je vakantie eens langs verschillende bakkers om de variatie van smaak te testen. Om alvast een tipje van de Friese sluier op te lichten: Van oudsher gebruikten bakkers uit de Friese Wouden anijs in hun oranjekoeken, terwijl in Noordwest Friesland juist meer kaneel in de koek werd verwerkt. Een andere variant die in andere delen van de provincie werd toegevoegd was gember.
Friese nagelkaas
De Friese nagelkaas wordt gemaakt met toevoeging van kruidnagel en komijn. Nagelkaas is in Friesland ontstaan in de tijd van de VOC, de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Op dat moment werd het gebruikt om de traditionele Friese kaas meer smaak te geven. De kruidnagel maakte het door de conserverende werking van de kruiden ook beter geschikt om mee te nemen als voedsel op lange zeereizen dan de vollere Hollandse kazen.
Friese Beerenburg
Niettegenstaande de Amsterdamse oorsprong van Beerenburg (vanwege uitvinder Hendrik Beerenburg) werd het vooral in Friesland populair en deels in Groningen en Drenthe. Weduwe Joustra uit Sneek heeft het alleenrecht omdat die het recept heeft gekocht van de nazaten van Hendrik Beerenburg. De alcoholische drank waarin vele kruiden verwerkt zitten, is veel gekopieerd maar mag niet dezelfde naam hebben.
In Friesland worden ook Boomsma Berenburger gebrouwen en Sonnema Berenburg uit Bolsward is een bekende fabrikant. Lokale supermarkten hebben ook eigen varianten van dit kruidendrankje. Probeer ze gerust, ‘sitting at the dock of your Frisian bay’ oftewel relaxte vakantiestoel.
Echte Fryske Sûkerbôle
Fries suikerbrood is witbrood waarin korrels suiker zijn meegebakken, van parel- of greinsuiker. Ook wordt er kaneel en soms gembersiroop aan toegevoegd. Het werd cadeau gegeven aan een moeder die net bevallen was van een meisje. Kaneel en gember zouden een helende werking hebben en de vrouw sterker maken voor het moederschap. Als de vrouw bevallen was van een jongen, kreeg ze krentencake cadeau.
Jazeker, echt Friese wijn!
Jawis en waarachtig, op enkele plekken in onze provincie wordt wijn gemaakt. In Tirns zit een wijngaard, net over de grens bij Marum en ook bij Sint Nicolaasga wordt echte Friese wijn gemaakt. De Thaborhoeve in Tirns is in 2011 aangelegd en bestaat uit circa 2500 druivenstruiken.
Wijndomein De Heidepleats in Sint Nicolaasga telt zo’n tweeduizend druivenstruiken waar heerlijke lokale wijnen worden geproduceerd. Wijngaard de Frysling is de noordelijkste wijngaard van Nederland, net buiten Twijzel. Vereer deze wijngaarden gerust met een bezoekje. Proost en veel plezier, in protte wille tawinske!