Opa's en oma's aan de top
FRIESLAND - Iedereen kent moederdag en ook vaderdag wordt nooit vergeten, maar wist je ook dat het 4 juni opa en omadag is? De dag werd in het leven geroepen om grootouders te bedanken en stil te staan bij wat ze betekenen voor hun kleinkinderen. In de afgelopen tijd konden niet alle opa’s, oma’s, pake’s en beppe’s hun kleinkinderen bezoeken. Een mooie reden om ook opa en oma-dag in Nederland groots te vieren.
De feestdag is ontstaan in de Verenigde Staten. Marian McQuade zette zich daar al jaren in voor ouderen en vond het belangrijk dat er, naast moeder- en vaderdag, ook een nationale feestdag voor grootouders zou komen. Ze wilde hiermee de jeugd wat respect en waardering voor hun ouderen bij brengen. Daarnaast bedacht Marian dat het een perfecte manier was om extra aandacht te geven aan het ‘adopteren’ van een oudere. Een nationale feestdag zou mensen motiveren om ook eens eenzame ouderen in zorgcentra te bezoeken en gezelschap te houden. Zo zouden ze minstens één keer per jaar bezoek krijgen. Marian begon haar nationale feestdag in West-Virginia maar veel Amerikaanse staten namen het principe over. Na een lange campagne kreeg Marian in 1978 te horen dat de president het voorstel voor de nationale feestdag had ondertekend. Sindsdien staat 4 september in de VS bekend als National Grandparents Day.
Geen commercieel feest
In Nederland werd er gekozen voor een andere datum, maar desalniettemin blijft de boodschap hetzelfde. Het is een dag die in het leven in geroepen om met elkaar te genieten van de bijzondere en unieke band die grootouders kunnen hebben met hun kleinkind(eren). Het is bij uitstek geen commercieel feest waarbij cadeaus noodzakelijk zijn. Het gaat juist om het samenzijn. Het is de bedoeling dat je even stilstaat bij de rol die oma’s en opa’s spelen bij de opvoeding van een kind.
Oma's in het dierenrijk
Er zijn maar weinig dieren op de wereld die dezelfde of een vergelijkbare grootouder-band aangaan als de mens. Voor het grootste gedeelte komt dat omdat de meeste dieren sterven voordat ze een leeftijd bereiken dat ze zelf geen kinderen meer kunnen krijgen. Bij dieren die wel langer leven, bijvoorbeeld verschillende mensapen en walvissoorten, zie je dat grootmoeders vaak ook een rol spelen in het leven van hun kleinkind. Het is echter twijfelachtig of je die rol kunt vergelijken met de rol van onze oma en opa. We kunnen natuurlijk niet met dieren communiceren en moeten hun gedrag verklaren met wat we zien. Olifanten leven bijvoorbeeld wel in groepen van oma’s, moeders en hun kinderen, maar de oma’s gaan niet anders om met de kinderen van hun eigen dochters dan met de kinderen van groepsgenoten die geen familie zijn. Volgens onderzoeker dr. Ronald Lee is de rol van grootouder-figuren (dus niet persé bloedverwant) wel erg belangrijk en soms zelf essentieel voor het overleven van de jongen van een groep. In het dierenrijk gaat het wel vaker over grootmoeders omdat mannetjes minder vaak in familiebanden leven.
Gelukkiger
Het hebben van grootouders is dus belangrijk voor het overleven van jongen in het dierenrijk, hoewel we het bij mensen ook soms zonder moeten doen. Kinderen die een goede band hebben met hun oma en opa hebben wel een paar biologische voordelen. Zo blijkt uit een Engels onderzoek dat kinderen gelukkiger zijn als ze een goede band met hun grootouders hebben. Daarnaast worden grootouders ouder als ze veel omgaan met hun kleinkind en de kans op Alzheimer wordt minder. Net als in het dierenrijk geldt dit onderzoek niet alleen voor bloedverwanten. Het is ook prima te betrekken op een oma- of opafiguur die geen familie is.