Bruin, groen, met stukjes of glad; wat zegt jouw poep over je gezondheid

FRIESLAND - 14 april is het Nationale Poepdag. Dit is een dag dat in het leven is geroepen door de Maag Lever Darm Stichting en aandacht wil vragen voor wat je ontlasting je kan vertellen over je gezondheid. En dat is ontzettend veel! Veel gezondheidsdeskundigen raden daarom ook aan om met zekere regelmaat even in de pot te kijken, want welke kleur, geur en structuur heeft jouw drol?

Allereerst even een grappig feitje. Wist je dat een wc met een plateau (een vlakspoeler) typisch Nederlands is? In andere landen hebben wc’s geen plateau en glijdt de drol zo het riool in. Gek is het wel, dat alleen Nederlanders even achterom kijken, maar het is ook zeker goed. Hierdoor kun je namelijk heel snel zien of er wat mis en met jouw verteringsgestel. 

De kleur van je poep

De kleur van je poep kan veel vertellen over wat er van binnen gebeurt en kan een waarschuwing zijn als er iets goed mis is van binnen. Normale poep heeft vaak een bruine kleur, maar hoe bruin je poep is, varieert per persoon. Als je drol echt een andere kleur heeft, dan moet je goed opletten! Rode poep kan namelijk een teken zijn dat er in je darmen een bloeding is, maar het kan ook zijn dan rode poep totaal onschuldig is. Als je rode kool of bieten hebt gegeten, of veel eten met een rode kleurstof, dan kan je poep ook rood kleuren. Wees dus alert, maar raak niet gelijk in paniek. Bij kleurloze ontlasting kun je het beste even met de huisarts bellen

Sommige mensen hebben van nature hele donkere poep, maar als je poep opeens veel zwarter (of zelfs pikzwart) is, dan kan dat ook wijzen op een bloeding, vooral wat hoger in je verteringsstelsel, zoals je maag. Zeker een reden om even een afspraak te maken van je huisarts. Wanneer je ontlasting niet echt een kleur heeft of witgeel is, moet je ook even bellen met je huisarts, omdat dit kan wijzen op een verstopping in de galleiders. Tenslotte hebben sommige mensen een vettige, gelige drol die ook nog eens heel erg stinkt (ja, nog meer dan normaal). Dit kan aantonen dat je darmen het vet in je eten niet goed genoeg kunnen verteren en opnemen, wat kan wijzen op ziektes als glutenallergie of chronische alvleesklierontsteking. 

Over stukjes in je poep hoef je je trouwens geen zorgen te maken, dit zijn etensresten die je lichaam niet goed heeft kunnen verteren. 

De structuur van je poep

Om de structuur van iemands ontlasting te beoordelen, gebruiken veel mensen in de zorg de Bristol-stoelgangschaal. De schaal is ontwikkeld in Groot-Brittannië en bestaat al meer dan twintig jaar. In de Bristol-stoelgangschaal worden zeven types ‘structuur’ van ontlasting aangegeven. Dit zijn:

Type 1: Losse harde keutels, zoals noten (moeilijk uit te scheiden)
Type 2: Als een worst, maar klonterig
Type 3: Als een worst, maar met barstjes aan de buitenkant
Type 4: Als een worst of slang, glad en zacht
Type 5: Zachte keutels met duidelijke randen (makkelijk uit te scheiden)
Type 6: Zachte stukjes met gehavende randen, een papperige uitscheiding
Type 7: Waterig, geen vaste stukjes. Helemaal vloeibaar

De Bristol-schaal is niet echt bedoeld om een diagnose aan iemand te geven op basis van de structuur van hun poep. Het is eerder een manier om duidelijk op te schrijven hoe de stoelgang van een patiënt of cliënt zich ontwikkeld. Dit is bijvoorbeeld handig als je de effectiviteit van een bepaald medicijn moet bepalen. Toch kun je wel degelijk met de structuur van iemands poep iets vertellen over iemands gezondheid. Zo is er bij type 1 en type 2 sprake van verstopping. Type 3 en type 4 worden gezien als de ‘perfecte drol’. Ze zijn makkelijk te leggen en bevatten niet te veel vocht. 

Als jouw poep het meest lijkt op type 5, dan zitten er waarschijnlijk te weinig vezels in je voeding. Te weinig vezels eten kan gevaarlijk zijn. Niet alleen is een tekort namelijk niet goed voor je spijsvertering, maar het kan de kans op hart- en vaatziekten, darmkanker en diabetes type 2 ook vergroten. Het Voedingscentrum raadt daarom aan om 30 tot 40 gram voedingsvezels per dag te eten. Vezels zitten voornamelijk in groente, fruit, aardappelen, volkorenbrood, ontbijtgranen, peulvruchten en noten. 

Tenslotte hebben we nog type 6 en type 7 ontlasting. Dit kun je eigenlijk al geen drol meer noemen, omdat deze twee types erg waterig zijn. Diarree kan op heel veel manieren ontstaan. Het wordt soms veroorzaakt door een bacterie, parasieten of een virus, het kan ook het gevolg zijn van bepaalde medicatie of omdat je wat verkeerds hebt gegeten of gedronken. Daarnaast kan het ook nog eens wijzen op een ziekte in het verteringsgestel, zoals de ziekte van Crohn. Heb je vaak last van diarree, dan kun je het beste even contact opnemen met je huisarts. 

Een grappig feitje; vrouwen ervaren vaker type 1 en 2, terwijl mannen juist vaker type 5 en type 6 ervaren. 

De geur van je poep

Poep hoort te stinken. Niemand, ook vrouwen niet, heeft poep dat ruikt naar rozenblaadjes en maneschijn. Toch kan poep wel degelijk ‘te’ veel stinken. Als jouw poep ruikt naar rotte eieren, dan kan dat betekenen dat er iets mis is met je eiwitstofwisseling. Ruikt het juist wat zurig, dan kan het zijn dat jouw lichaam het moeilijker heeft met het verteren van dierlijke vetten en eiwitten. Ook koolhydraatrijk eten en vet eten kan dit effect hebben. Soms is het goed om dan (tijdelijk) over te stappen op plantaardig (vegan of vegetarisch) eten. Vooral het eten van makkelijk verteerbare groentes is dan raadzaam. Stinkende poep, zeker als het opeens veel meer gaat stinken dan normaal, kan ook een teken zijn dat je last hebt van een virus, bepaalde parasieten of een allergie voor bijvoorbeeld zuivel of gluten. Stinkt je poep veel meer dan normaal en houden deze klachten aan, dan is het handig om even een afspraak te maken bij de huisarts.