Op Pinkstermaandag is het eindelijk weer zover: de Fietselfstedentocht gaat van start

FRIESLAND - Hij wordt al meer dan honderd jaar gereden en al duizenden mensen hebben hem uitgereden. Toch blijft de Fietselfstedentocht een bijzonder en uniek evenement voor fietsliefhebbers. De tocht begint in Bolsward en kronkelt zich een weg van 235 kilometer door het Friese landschap. 15.000 mensen gaan dit jaar weer de uitdaging aan.

Wil je dit jaar nog meefietsen? Dat kan helaas al niet meer! De inschrijving voor deze tocht is al vorig jaar in december begonnen met een voorinschrijving voor fietsers die de tocht al vijf keer hebben verreden. Na de voorinschrijving volgt de vrije inschrijving. Iedereen kan zich hiervoor inschrijven. Na de sluitingstijd wordt er onder de inschrijvingen gelood. Ieder jaar kunnen er maximaal 15.000 fietsers meerijden.

Geschiedenis van de tocht

De Fietselfstedentocht werd voor het eerst in 1912 georganiseerd, destijds nog bekend als de Elfsteden Rijwieltocht. Vanaf 1947 vindt de tocht plaats op een vaste datum, namelijk elk jaar op tweede Pinksterdag. In 2009 werd de naam veranderd, van Elfsteden Rijwieltocht naar Fietselfstedentocht, omdat de organisatie vond dat de nieuwe naam beter aansluit bij het dagelijks taalgebruik. De organisatie zelf bleef de naam echter wel vasthouden en heet nog steeds Stichting de Friese Elfsteden Rijwieltocht. De laatste jaren werd de tocht slechts twee keer niet verreden. De eerste keer was 2001 om verspreiding van mond-en-klauwzeer te voorkomen. In 2020 werd de tocht afgelast vanwege de coronapandemie. In 2021 werd de tocht vanwege dezelfde reden op een andere manier georganiseerd. Deelnemers mochten tussen 7 juli en 5 september de tocht op eigen initiatief rijden. Men hoefde destijds niet per se in Bolsward te starten. In plaats van de stempelposten zien fietsers in elke stad een bord met een QR-code, die met een app gescand moet worden. De tocht moest wel binnen 19 uur voltooid zijn.

De tocht

De fietsers die zijn ingeloot voor de tocht hebben per post een stempelkaart gekregen. Deze kaart geldt als bewijs van inschrijving en hierop staat ook hoe laat ze mogen starten. De 15.000 fietsers starten namelijk niet allemaal tegelijk, maar in 23 verschillende groepen van ongeveer 650 fietsers. De eerste groep start al om vijf uur in de ochtend en de laatste groep gaat rond acht uur van start.

De tocht vertrekt vanuit Bolsward en leidt via stempelposten langs alle elf steden van Friesland. De finish staat weer in Bolsward, waar fietsers voor middernacht moeten aankomen. Dit lukt de meeste fietsers. Zo verschenen in 2015 14.185 fietsers aan de start, waarvan ongeveer 14.000 op tijd in Bolsward over de eindstreep fietsten. De steden (en dorpen) die de fietsers aandoen zijn (in volgorde): Bolsward, Harlingen, Franeker, Holwerd, Dokkum, Leeuwarden, Bolsward, Sneek, IJlst, Sloten, Oudemirdum, Stavoren, Hindeloopen, Workum en daarna weer in Bolsward.

De route volgen

De route van de Fietselfstedentocht is te vinden op hun website. Op de dag zelf wordt de route aangegeven met duidelijke gele pijlen, die door de organisatie en vrijwilligers worden geplaatst. Daarnaast kun je online ook de route downloaden voor op de mobiele telefoon. Hierbij wordt overigens wel aangeraden om dit pas enkele dag voor de tocht te doen, zodat alle last minute wijzigingen in de route worden meegenomen in de route. De route volgen is niet moeilijk, gezien het grote aantal fietsers. Volg de grote groep, dan kom je vanzelf wel op de volgende stempelpost terecht.

Onderweg zijn er ondersteuningspunten voor de fietsers in Bartlehiem (een appeltje van de Poiesz), in Winsum is een verzorgingspost, in Bolsward is er soep, in Kippenburg is weer een verzorgingspost en in Workum krijgen de fietsers lekkere kaas van Friesland Campina. 

De Fietselfstedentocht staat bekend als een gezellige en toch zware tocht. Niet alleen vanwege de lengte, maar ook vanwege de omgeving. Doordat er weinig bomen langs de route staan, fietsen de deelnemers vaak met harde tegenwind. Vooral het stukje tussen Oudemirdum en Stavoren (via de IJsselmeerdijk) is berucht.

De fietsers

De meeste fietsers rijden op racefietsen. Toch is de Fietselfstedentocht geen wedstrijd, maar een toertocht. Hard fietsen wordt door de organisatie ontmoedigd, er geldt een maximumsnelheid van 25 km/u. Er zijn tijdcontroles in Dokkum, Bolsward (tussencontrole) en Stavoren. Als fietsers voor de afgesproken tijd aankomen op deze plekken, moeten ze wachten. Er zijn uiteraard ook veel fietsers die op een normale fiets rijden en ook toertandems en bakfietsen zijn welkom.
Wie bij de finish aankomt en een stempelkaart met alle stempels kan tonen, ontvangt een medaille aan een lint met het patroon van de vlag van Friesland. Vanaf 2008 tot en met 2018 werd een speciale medaille ingevoerd in de vorm van het Elfstedenkruisje, met elk jaar één van de wapens waardoor de Fietselfstedentocht komt. In 2023 staatop de medaille van 2023 staat Dokkum met de Sint Martinuskerk.

MINI 11

Op zaterdag 27 mei organiseert Stichting de Friese Elfsteden Rijwieltocht de 51ste editie van de Mini-fietelfstedentocht. Het idee voor een MINI-11 ontstond toen de ‘grote’ Fietselfstedentocht in 1972 het zestigjarig jubileum vierde. Zij gaan er alles aan doen om een prachtige MINI-11 te organiseren. Kaarten zijn vanaf maandag 15 mei verkrijgbaar bij A.P. van der Feer, maar kaarten kunnen ook bij de start gekocht worden. De start van de MINI is op zaterdag 27 mei om 9.00 uur op het Marktplein voor het Elfstedengebouw. Een kaart kost € 3,00 en de tocht is circa 40 kilometer.

Funfact: Er zijn inmiddels vijf deelnemers die de tocht meer dan 60 keer hebben gefietst. Het record is 65 maal meefietsen. Drie van hen fietsen dit jaar weer mee!

Fietselfstedentocht bestaat al 111 jaar!