Zijn we teveel in het goede van de mens gaan geloven?

Eind januari maakte De Claims Conference, een organisatie die zich inzet voor slachtoffers van de Holocaust, bekend dat 22% van de jongeren twijfelt aan het bestaan of de omvang van de Holocaust tijdens de Tweede Wereldoorlog. Heel de Nederlandse pers nam dit bericht over, hoewel later bleek dat je de onderzoeksresultaten met een korreltje zout moest nemen. Het onderzoek, gedaan door onderzoeksbureau Schoen Cooperman Research, zou bijvoorbeeld niet representatief zijn, aangezien een groot gedeelte van de respondenten een universitaire studie doet, een veel hoger percentage als we zien in de ‘normale samenleving’. 

Bovendien was ook op de conclusie wat aan te merken. Door de manier waarop dit nieuws gebracht werd lijkt het net alsof 22% van de jongeren Holocaust-ontkenners zijn, terwijl uit dit onderzoek blijkt dat slecht 6% van de respondenten denkt dat het een mythe is. 17% denkt dat het aantal slachtoffers overdreven was. Die twee getallen kun je natuurlijk niet zomaar overnemen, want iets ontkennen is natuurlijk iets heel anders dan de precieze cijfers in twijfel trekken (hoewel dit natuurlijk ook geen goed sentiment is).

Maar goed, het onderzoek zet mij wel aan het denken, want ik merk online wel dat de feiten over de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog steeds minder scherp zijn onder jongeren. Bovendien zie ik dat de feiten steeds vaker in twijfel worden getrokken en dat, helaas, steeds meer mensen positieve gevoelens krijgen over Hitler en zijn achterlijke waanbeelden.

Het maakt mij angstig dat dergelijke gedachtes weer groeien in populariteit. Ik had toch altijd het idee dat we over veel dingen konden discussiëren, behalve over de vraag of het vermoorden van miljoenen ‘anderen’ geen goed idee is. Maar misschien ben ik naïef?

Twee jaar geleden bezocht ik met twee vriendinnen Auschwitz. Het maakte zo’n indruk op ons dat we nauwelijks foto’s hebben gemaakt. Dat voelde ook verkeerd. Anderen hadden dat historische besef blijkbaar niet en er was zelfs een moeder die haar kind vrolijk in één van de bedden in een barak tilde voor een gezellig kiekje. Terwijl we langs die barakken liepen van Auschwitz II - Birkenau bekroop mij echter ook het gevoel dat je moord en leed op deze schaal eigenlijk niet kan bevatten. Ik weet wat daar is gebeurd, ik heb het bewijs met eigen ogen gezien en nóg kan ik mij niet voorstellen dat de mens daartoe in staat is. Misschien dat ons verwende brein te veel is gaan geloven in het goedheid van de mens, dat we het slechte niet meer kunnen zien. Toch geloof ik er heilig in dat de enige oplossing is om elkaar met de neus op de feiten te drukken, bij leed van toen, nu en in de toekomst.